اصطلاحات رایج و پرکاربرد ژاپنی

تا به حال به این فکر کرده‌اید که در یادگیری زبان ژاپنی، از اصطلاحات ژاپنی استفاده کنید؟ اگر شما هم زبان‌آموز ژاپنی باشید، حتما هنگام یادگیری جملات مختلف با پسوند‌های گوناگون این زبان درگیر شده‌اید. مطمئنم که برای تشخیص و به کارگیری اصطلاحات و عبارات رسمی‌تر حسابی خودتان را عذاب داده‌اید. شاید گاهی با خودتان بگویید «اصلا چرا ژاپنی‌ها این همه به بقیه احترام می‌گذارند؟ آیا واجب است که حتما در شرایط مختلف، با لحن‌های مختلفی صحبت کنیم؟ چرا برای هر شرایط پسوند خاصی وجود دارد؟»

اوه پسر بیخیال! مگر قرار است خود را شکنجه کنید؟ آیا دلتان نمی‌خواهد حتی یک بار هم که شده در یادگیری زبان ژاپنی حسابی خوش بگذرانید و آرامش داشته باشید؟ آیا دلتان نمی‌خواهد این همه عذاب و استرس را رها کنید و مزه‌ی واقعی «یادگیری زبان ژاپنی» را بچشید؟ بد مزه نیست! واقعا بد مزه نیست!

می‌پرسید چگونه؟

ساده است! دست از سر کتاب‌های درسی بیچاره بردارید و سعی کنید عبارات و اصطلاحاتی یاد بگیرید که به کمک آن‌ها، واقعا «باحال» به نظر برسید. مگر یادگیری اصطلاحات ژاپنی کاری دارد؟ شما فقط باید بدانید که این روز‌ها بچه‌ها و بومی‌های ژاپنی‌زبان از چه عبارات و اصطلاحاتی بیشتر استفاده می‌کنند. به عبارتی باید اصطلاحات خیابانی را یاد بگیرید.

تماشای چند انیمه‌ی ژاپنی تنها کاری است که باید بکنید! واقعا می‌گویم! این سیاست کشور ژاپن است که شما را با انواع اصطلاحات و جملات ژاپنی آشنا کند! فقط کافی است چند انیمه‌ی جذاب دانلود کنید و با دقت به تماشای آن‌ها بپردازید.

پس اگر جمله‌سازی را از قبل یاد گرفته‌اید و می‌دانید که چگونه منظور خود را بیان کنید، وقت آن رسیده که با اصطلاحات مختلف و بومی، مهارت‌های خود را در مکالمه به زبان ژاپنی بالاتر ببرید! با این کار، مهارت‌های شما در زبان ژاپنی به طور کلی بهتر می‌شوند و هنگام مکالمه، طبیعی‌تر و روان‌تر به نظر می‌رسید.  

ژاپنی‌ها چطور از اصطلاحات مختلف استفاده می‌کنند؟

البته که زبان ژاپنی قوانین زیادی دارد و شما باید در شرایط مختلفی مودب باشید و به عبارت دیگر، از لحنی مودبانه برای برقراری ارتباط استفاده کنید. اما بومی‌های ژاپنی‌زبان همیشه و همیشه از اصطلاحات مختلف استفاده می‌کنند!

تعجب کردید؟

ولی در حقیقت، برای اینکه بتوانید زبان و فرهنگ ژاپنی را درک کنید، حتما باید اصطلاحاتی را که بومی‌های ژاپنی‌زبان استفاده می‌کنند، بشناسید و بلد باشید. اصطلاحی حرف زدن برای ژاپنی‌ها معنی و مفهوم‌ زیادی دارد. اگر برای صحبت با کسی از اصطلاحات مختلف استفاده کنید، به او نشان می‌دهید که به شما نزدیک است. در حقیقت، اصطلاح برای ژاپنی‌ها مثل رازی است که می‌توانند آن را با دوستان و اعضای خانواده‌ به اشتراک بگذارند. یعنی کسانی که به آن‌ها اعتماد دارند.

فکر نمی‌کردید یک «اصطلاح» ساده این همه ارزش و اعتبار داشته باشد، نه؟

به همین دلیل هم بهتر است وقتی در محل کار خود نیستید، از اصطلاحات مختلف استفاده کنید (در ژاپن افراد با همکاران خود به شکل رسمی و جدی رفتار می‌کنند و صمیمی نمی‌شوند).

با وجود دغدغه‌های زبان ژاپنی، زمان‌بندی مناسب و استفاده‌ی صحیح از اصطلاحات به مخاطب و شرایطی که در آن قرار دارید بستگی دارد.

روز به روز که نسل تغییر می‌کند، اصطلاحات ژاپنی هم دستخوش تغییر می‌شوند.

در حقیقت، نسل قدیمی‌تر هم از اصطلاحات استفاده می‌کنند، ولی با این حال با نسل جوان‌تر کاملا متفاوت هستند. برای من، درک اصطلاحاتی که قدیمی‌ترها و بزرگتر‌ها استفاده می‌کنند، خیلی سخت‌تر از درک اصطلاحاتی است که جوان‌ترها استفاده می‌کنند.

معنی برخی از اصطلاحات را فقط می‌توانید با مطالعه درک کنید. اما برخی دیگر را اگر دقیق گوش دهید، می‌توانید معنی آن‌ها را بفهمید.

چرا باید زبان رسمی ژاپنی را کمی کنار بگذاریم و نفسی تازه کنیم؟

اگر بخواهید با دوستان، همکلاسی‌ها یا افرادی که به شما نزدیک‌تر هستند کتابی حرف بزنید و از جملات و عبارات رسمی استفاده کنید، مطمئنا عجیب‌ و غریب به نظر می‌رسید.

مثل این است که بخواهید با پدر و مادرتان کتابی حرف بزنید و از چنین وضعیتی لذت ببرید! مطمئنا پدر و مادر شما، با اینکار به شما افتخار نمی‌کنند؛ بدتر ممکن است احساس کنند که عقل از سرتان پریده است و مشکلی دارید که اینگونه صحبت می‌کنید! بسیار خوب، در زبان ژاپنی هم همین وضعیت برقرار است!

البته کسی نگفت که یادگیری تکنیک‌ها، قوانین گرامری و پسوند‌های مختلف در زبان ژاپنی بد است!‌ با یادگیری این نکات در هر صورت درک مطلب شما بالاتر می‌رود. ناگفته نماند که با یادگیری این نکات می‌توانید در آزمون‌های رسمی شرکت کنید و برای مهارت خود در زبان ژاپنی، گواهی رسمی بگیرید.

هرچند، اگر واقعا در ژاپن زندگی کنید، متوجه می‌شوید که مردم دقیقا طبق نکاتی که در کتاب‌های درسی نوشته شده است صحبت نمی‌کنند و در زندگی روزمره از سبک‌های متفاوتی برای حرف زدن استفاده می‌کنند. بیان جملاتی که از لحاظ گرامری کاملا صحیح هستند و هر چیزی سرجای خودش قرار دارد، می‌تواند واقعا آزاردهنده و عذاب‌آور باشد. چون برای بیان منظور خود باید سیلاب‌های بیشتری تلفظ کنید که خوب، می‌تواند شما را زجر بدهد (بالاخره این زبان با زبان مادری شما تفاوت زیادی دارد. حتی اگر عاشقش هم باشید گاهی تلفظ آن همه سیلاب زجرآور می‌شود!).

استفاده‌ی صحیح از زبان دیگر چیست؟

بسیاری از زبا‌ن‌آموزان ژاپنی سعی می‌کنند همه‌ی نکات گرامری را رعایت کنند و جملاتی کاملا صحیح بگویند. ولی اگر حقیقتش را بخواهید، جمله‌ای کاملا صحیح است که تمام این نکات و قوانین هم در آن رعایت نشده باشد. یعنی این قوانین گرامری نه وحی است، نه الهام، نه قرآن. شما در بیان جملات ژاپنی باید کمی به خودتان آسان‌تر بگیرید.

و بله، منظورم دقیقا جملات «صحیح» است.

اگر راجع به یادگیری زبان ژاپنی کاملا جدی هستید، پس حتما باید زبان «عامیانه» ژاپنی یا به اصطلاح «Casual Japanese» را هم یاد بگیرید. در حقیقت، این تنها حالت صحیح در مکالمه و بیان جملات مختلف است. اگر باور نمی‌کنید، پس بهتر است به این فکر کنید که شما هیچ‌وقت در زبان انگلیسی به دوستتان نمی‌‌گویید «Would you like to go to watch a movie?» و در عوض جمله‌ی «Wanna see a movie?» را بیان می‌کنید. یا در زبان فارسی به مادرتان نمی‌گویید: «از حسن قبلی شما بابت پخت ناهاری دلچسب سپاسگزارم»؛ بلکه می‌گویید «مامان دستت درد نکنه!». حتی «مامان دستت درد نکند» هم نمی‌گویید!

در مکالمات روزمره‌ی فارسی و انگلیسی، بیشتر بومی‌زبان‌ها حتی جمله را صحیح بیان نمی‌کنند، جای فعل و فاعل را عوض می‌کنند، فاعل را حذف می‌کنند و … . حالا چرا انجام آن در زبان ژاپنی عجیب و غریب و نشدنی به نظر می‌رسد؟  

بومی‌های ژاپنی‌زبان هم در مکالمات روزمره از همین روش استفاده می‌کنند. آن‌ها زیاد از اصطلاحات استفاده می‌کنند. کافی است شما هم با رعایت ساختار کلی و در چارچوب قوانین گرامری از آن‌ها استفاده کنید تا بالاخره «باحال» به نظر برسید.

بالاخره وقت آن رسیده که کمی اصطلاحات بامزه‌ی ژاپنی یاد بگیریم و آن‌ها را برای مکالمات روزمره تمرین کنیم. هنگام استفاده از آن‌ها، واکنش اطرافیان را ببینید و حسابی کیف کنید.

1.   おっす！ (What’s up?)  – Ossu!

چه خبرا؟

آیا می‌خواهید دوستان ژاپنی‌زبان خود را شگفت‌زده کنید؟ در ملاقات بعدی عبارت «おっす» را بیان کنید (این اصطلاح کمی پسرانه است. اگر دختر خانم هستید، به جای این از عبارت دیگری استفاده کنید).

در گذشته، «おっす» احوال پرسی ارتشی بود و به عنوان عبارتی کاملا رسمی در نظر گرفته می‌شد. البته هنوز هم توسط نیروهای ارتشی مورد استفاده قرار می‌گیرد. امروزه، این اصطلاح با معنی «چه خبر؟» توسط نسل جوان‌تر مورد استفاده قرار می‌گیرد. البته افراد زیادی از آن استفاده نمی‌کنند، ولی می‌تواند به عنوان اصطلاحی کوتاه جهت احوال‌پرسی مورد استفاده قرار بگیرد.

اگر می‌خواهید برای احوال‌پرسی محافظه‌کار باشید، می‌توانید از عبارت «こんちはー» (Konchi wa ̄) به معنی (سلام) استفاده کنید. این عبارت، عبارت کوتاه‌شده‌ی «こんにちは» (Kon’nichiwa) است و زمانی استفاده می‌شود که می‌خواهید با اشتیاق بیشتری به کسی سلام کنید.

2.   よー！ (Hey!)

Yo ̄!

آهای! هی!

این عبارت واقعا می‌تواند کاربردهای متفاوتی داشته باشد. معمولا، معادل عبارت «よー！» را «hey!» در زبان انگلیسی در نظر می‌گیرند. البته اگر در زبان فارسی بخواهید به کسی «هی»، «هوی» یا «اوی» بگویید، انگار به او توهین کرده‌اید. جالب اینجاست که «おい!» (Oi!) شبیه «oi» در زبان انگلیسی بریتانیایی است و دقیقا با همان معنی مورد استفاده قرار می‌گیرد. به یاد داشته باشید که هرگز نباید این اصطلاح را برای غریبه‌ها به کار ببرید. چون بسیار بی‌ادبانه و توهین‌آمیز به شمار می‌رود.  

اگر می‌خواهید خیلی باحال و جذاب به نظر برسید و به دوست صمیمی خود «hi» بگویید، پس از عبارت‌هایی مثل «よー、お前ら» (Yo ̄ , omaera!) به معنی (اوی رفقا!) استفاده کنید.

این طرز احوال‌پرسی در واقع یک جور توهین دوستانه است که آن را شوخی می‌پندارند. مثل این است که به جای سلام، در جمع رفیق‌هایتان بگویید «سلام، اسکل‌ها!» البته این را فقط باید با صمیمی‌ترین افراد به کار ببرید و ابدا برای شخص دیگری استفاده نکنید. معنی آن را در زبان فارسی مشاهده کردید، فکر نمی‌کنم برای قانع شدن به توضیح بیشتری نیاز داشته باشید.

به یاد داشته باشید، ضمیر شخصی (お前 (おまえ) (omae به معنی «تو» بیشتر برای دشمنان به کار می‌رود. مگر اینکه بخواهید آن را به دوستان بسیار نزدیکتان بگویید و به کسی برنخورد. منظورم از دشمن، مثلا کسی است که در خیابان، مترو یا صف نانوایی با او دعوایتان می‌شود! البته این به این معنی نیست که «تو» در زبان ژاپنی توهین باشد. آن را با «تو» و «شما»ی رسمی و غیررسمی اشتباه نگیرید. در زبان ژاپنی، جایگزین مناسبی برای «تو» وجود دارد که توهین هم تلقی نمی‌شود.

3.   調子どう？ (ちょうしどう？- How’s it Hanging?)

Chōshi dō?

چطوری؟ اوضاع چطوره؟

عبارت «調子どう？» به معنی «چطوری؟» یا «اوضاع چطوره؟» است. پس دفعه‌ی بعد که با دوستان ژاپنی خود جمع شدید، هروقت پیش آمد از آن‌ها این سوال را بپرسید. مطمئنا واکنش‌های بامزه‌ای دریافت می‌کنید و نتایج ممکن است متنوع باشد.

البته می‌توانید از (おげんこ？ (O genko? هم استفاده کنید که کوتاه‌شده‌ی عبارت «お元気ですか ？おげんきですか？ » Ogenkidesuka? O genkidesu ka? است و با معنی‌ «اوضاع چطوره؟» مورد استفاده قرار می‌گیرد.

4.   相変わらずだよ (あいかわらずだよ — Same as Always, Man)

Aikawarazuda yo

بیشتر بخوانید: 6 راز بهترین نوع تبادل به زبان ژاپنی

بیشتر بخوانید: چگونه یک ماهه زبان ژاپنی یاد بگیریم؟

بد نیستم رفیق / مثل همیشه‌ام مرد!

البته به شخصه زیاد این اصطلاح را نمی‌شنوم. اهالی توکیو معمولا برای بیان «ای، بدک نیستم» از عبارت «まあまあだよ» (Mā māda yo) استفاده می‌کنند. از آنجا که در انتهای «相変わらずだよ »، پسوند «よ» وجود دارد، درست معادل «man» در زبان انگلیسی خواهد بود.

5.   ごめんちゃい/ごめんくさい/めんごめんご (Slangy Apologies)

Gomen chai/ gomen kusai/ men gomen go

ببخشید (عذرخواهی عامیانه)

تمام عبارات بالا به‌جای عبارت «ごめんなさい» (Gomen’nasai) و با معنی (متاسفم) مورد استفاده قرار می‌گیرد. واقعا اگر می‌خواهید به درستی از کسی عذرخواهی کنید، باید این عبارت را به زبان بیاورید. ولی اگر کاری که کردید خیلی بد نیست و وضعیت زیاد بحرانی نیست، یا اگر می‌خواهید ناز و گوگولی به نظر برسید، پس می‌توانید از حالت عامیانه آن استفاده کنید. عبارت «ごめんちゃい» (gomen chai) و «ごめんくさい» (gomen kusai) نوعی عذرخواهی بامزه و سرسری است. اما استفاده از عبارت «めんごめんご» این احساس را به مخاطب می‌دهد که در حال چاپلوسی هستید و سریع و بدون شک شما را می‌بخشند. البته، عبارت باحال و جذاب دیگری وجود دارد که در عذرخواهی‌های سرسری و غیر جدی بیان می‌شود و آن «わりいーね» (Wari i ̄ ne) است و با معنای «شرمنده» مورد استفاده قرار می‌گیرد.

6.   またねー！ (Later!)

Mata ne!

فعلا!

در اینجا چند گزینه روی میز داریم.

عبارت «またねー» (mata ne) و «じゃーね» (Ja ̄ ne) با معنی «بعدا می‌بینمت» مورد استفاده قرار می‌گیرند. پسوند «よ» اساسا به معنی «مطمئنا» خواهد بود. این نکته به لحن شما در بیان این جمله بستگی دارد. اگر آن را با اطمینان بیان کنید، باید پسوند «よ» را به انتهای جمله اضافه کنید. هرچند اگر اینگونه هم صحبت کنید، مردم آن را زیاد جدی نمی‌گیرند.

7.   一足す一は？ (いちたすいちは？— Say Cheese)

Ichi tasuichi wa?

بگو پنیر! (بگو سیب)

عبارت «一足す一は？» به معنای «یک به اضافه یک میشه؟» هم مورد استفاده قرار می‌گیرد. در پاسخ به این درخواست در زبان ژاپنی، عبارت «二» Ni(ni)(دوتا) را بیان می‌کنند. درست مثل وقتی که کسی می‌خواهد از شما عکس بگیرد و شما عبارت «にー» (Ni) را بیان می‌کنید تا لبخند بزنید (مثل همان سیب فارسی‌زبانان و cheese انگلیسی‌زبانان).

البته به جای «ni» می‌توانید همان «cheese» را در زبان ژاپنی بیان کنید. چون آن‌ها هم با همان لهجه‌ی شیرین ژاپنی کلمه‌ی «cheese» را به شکل «チーズ» (Chīzu) بیان می‌کنند. البته در بیان آن تاکید بیشتری دارند.

8.   君は本当にいいヤツだな (きみは ほんとうに いいやつだな — You’re a Real Solid Guy)

Kimi wa hontōni ī yatsuda na

شما واقعا آدم خوبی هستید!

گاهی ژاپنی‌ها برای اینکه به کسی بگویند «واقعا آدم خوبی هستید» می‌توانند از عبارت «君は本当にいいヤツだな» استفاده کنند.

9.   お前はイケメンだ (おまえは いけめんだ — You Darn Pretty boy)

Omae wa ikemenda

پسره خوش‌تیپ

از این اصطلاح فقط باید برای دوستان خود استفاده کنید. تکرار می‌کنیم که ضمیر «Omae» فقط برای دشمنان، یا دوستان خیلی خیلی صمیمی و صرفا در حالت شوخی استفاده می‌شود. بنابراین برای اینکه حسودی خود را با شوخی بیان کنید، می‌توانید از این اصطلاح در گروه دوستانه‌ی خود استفاده نمایید (فکرش را می‌کردید که ژاپنی‌ها هم از این اصطلاحات داشته باشند؟).

10.                山手線ゲーム、しようぜ！ (やまのてせんげーむ、しようぜ！- Let’s Play Yamanote Line!)

Yamanotesen gēmu, shiyou ze

بیا Yamanote Line بازی کنیم!

بازی «Yamanote Line» از خطوط قطاری راه‌آهن شرق ژاپن است که دور شهر توکیو کشیده شده و از شلوغ‌ترین و مهم‌ترین خطوط راه‌آهن توکیو است. مبداء این خط از ایستگاه شیناگاوا شروع می‌شود و در 29 ایستگاه مختلف می‌ایستد. پس اگر کسی به شما گفت «بیا بریم Yamanote Line بازی کنیم»، قبل از آنکه خیلی دیر بشود به او «نه» بگویید. این بازی معروفی است که در آن گروهی از دوستان دور هم جمع می‌شوند و باید به نوبت نام ایستگاه‌های خط یامانوته را بیان کنند. اگر اشتباه بگویید یا نام ایستگاه را یادتان نیاید، باید نوشیدنی بنوشید؛ آنقدر که دل درد بگیرید.  

11. お腹減ったなー(おなかへったなー — I’m Hungry)

O harahettana ̄

گرسنه‌ام!

عبارت «お腹減ったなー» به معنی «شکم خالی و گرسنه» است. مثل این است که در زبان انگلیسی جمله‌ی «I’m famished» یا «روده بزرگه روده کوچیکه را خورد» را به زبان بیاوریم. عبارت «お腹がゴロゴロ言ってる (おなかが ごろごろいってる)» به معنی «شکمم داره قار و قور می‌کنه» است. در این عبارت، «ゴロゴロ» به معنی «قار و قور کردن» است. البته به جای «شکم» می‌توان کلمه‌ی 腹 (はら)  را هم به کار برد. بنابراین، می‌توانید گرسنگی خود را با عبارت خودمانی‌تر «腹減った (はらへった)» (Harahetta) هم بیان کنید. فقط یک بار آن را امتحان کنید تا شبیه یک کاراکتر انیمه‌ای شوید که گرسنه است و دلش غذا می‌خواهد.

12. 日本人はオモロいよね (にほんじんはおもろいよね — Japanese Folks are Fun)

Nihonjin wa omoro iyo ne

ژاپنی‌ها بامزه/سرگرم‌کننده/باحال هستند.

عبارت (オモロい (おもろい) (omoroi کوتاه‌شده‌ی عبارت (面白い (おもしろい) (Omoshiroi است. وقتی چیز جالب، بامزه یا باحالی می‌بینید، می‌توانید این عبارت را بیان کنید. اگر دوستان ژاپنی شما کار غیرمعمول و عجیبی انجام دادند، می‌توانید عبارت 日本人はオモロいよね. Nihonjin wa omoro iyo ne را به زبان بیاورید.

ختم کلام

اگر می‌خواهید واقعا راحت و خودمانی به نظر برسید و از عبارات ژاپنی استفاده کنید، باید قوانین و نکات غیرضروری را نادیده بگیرید و به استفاده از اصطلاحات ژاپنی فکر کنید. وقتی نمی‌دانید که از پسوند は یا が استفاده کنید، بهترین کاری که می‌توانید انجام دهید این است که بیخیال آن‌ها شوید و به خودتان آسان بگیرید. پس اگر در جمله سازی و قوانین گرامری زبان ژاپنی گیج شدید، از این نکته مثل یک حقه استفاده کنید ( ولی جدا، پسوند‌ها را یاد بگیریدK قرار نیست کلا بیخیال همه چیز شوید).

برخی از پسوند‌ها مثل «ね» و «よ» به کل جمله چاشنی می‌بخشند. این پسوند‌ها در اصطلاحات هم مهم هستند. برای مثال وقتی پیرمردی اهل کانتو شروع به صحبت می‌کند، حتما در انتهای جملات  だよ را می‌شنوید. البته پرداختن به این موضوع و توضیح انواع پسوند‌ها در زبان ژاپنی، یک مقاله‌ی کامل دیگر می‌طلبد. اما حتما به این پسوند‌ها توجه کنید و کاربرد آن‌ها را هم در نظر بگیرید. معمولا در انتهای اصطلاحات پسوند よ دیده می‌شود.

حالا که می‌دانید چگونه شبیه بومی‌های ژاپنی‌زبان به نظر برسید، با چند دوست ژاپنی تمرین کنید، به جملات آن‌ها دقت کنید و هرآنچه را یاد می‌گیرید در دفترچه‌ای بنویسید. شاید حالا متوجه شوید که دقیقا در جمله‌های ژاپنی چه اتفاقی میفتد و اوضاع از چه قرار است.

بیشتر بخوانید: چگونه کانجی را یاد بگیریم: 9 نکته از مردی که این کار را انجام داد و زنده ماند

بیشتر بخوانید: 7 عبارت مفید و ضروری برای همه زبان‌آموزان ژاپنی