تا به حال شده به intonation در زبان انگلیسی دقت کنید؟ امیدوارم شما هم از آن دسته زبانآموزانی نباشید که صفحات مربوط به فونتیک و استرس لغات (stress) را تند تند ورق میزنند و اهمیتی برای تلفظ کاملا صحیح حروف قائل نمیشوند. در حقیقت، فونتیک برای بسیاری از زبانآموزان بخشی بسیار ترسناک است و ترجیح میدهند که به جای یادگیری دقیق آنها، از آنها فرار کنند و برای یادگیری تلفظ، به فیلم و موسیقی پناه بیاورند. البته اشکالی ندارد که تلفظ را با فیلم و سریال یاد بگیرید، ولی شما تنها هنگام مکالمه با بومیهای انگلیسیزبان متوجه اهمیت «زیر و بم صدا» و کاربرد آن خواهید شد. چون برخلاف تصور شما، این مبحث حساسیت بسیار زیادی در زبان انگلیسی دارد و یک اشتباه کوچک میتواند سوتفاهمهای زیادی ایجاد کند.
در زبان انگلیسی، یادگیری زیر و بم صدا (intonation) برای برقراری ارتباط و نحوهی تدریس صدا (intonation) به زبانآموزان بسیار ضروری است. در حقیقت زیر و بم صدا شبیه مکانیزمی ناخودآگاه است که توسط بومیهای انگلیسیزبان مورد استفاده قرار میگیرد و آن را میتوان وجهی پیچیده در تلفظ لغات و حروف دانست. زمانی که بخواهید به کسی زبان انگلیسی آموزش دهید، پادکست ضبط کنید یا به ضبط ویدیوهای آموزشی بپردازید، رعایت زیر و بم صدای حروف از اهمیت بسیار بیشتری برخوردار است.
البته وقتی میگوییم «زیر و بم صدا»، در حقیقت راجع به وجهی بسیار سخت از تلفظ صحبت میکنیم. بخشی از تلفظ که یادگیری آن به زحمت و تمرین بسیار زیادی نیاز دارد و اگر حتی یک درصد در یادگیری تلفظ صداها و حروف بیدقتی کرده باشید، برای اصلاح و استفاده از «زیر و بم صدا» به زحمت زیادی میفتید. به همین ترتیب، جای تعجبی ندارد که بسیاری از معلمان برای استفادهی صحیح از «زیر و بم صدا» اعتماد به نفس کافی ندارد (چون خودشان هم این بخش از تلفظ را خوب یاد نگرفتهاند).
معمولا برای تدریس دستور زبان یا واژگان زبان انگلیسی، روشهای بسیار جذابی وجود دارد و کافی است که چند تئوری را یاد بگیرید و با آنها به خوبی تمرین کنید تا در آموزش، حرفهای عمل کنید. اما برای تدریس این بخش پیچیده از تلفظ، باید از چه روشی استفاده کرد؟ وقتی خود مدرس در یادگیری «زیر و بم صدا» مشکل دارد، دقیقا چگونه باید آن را به شاگردانش آموزش دهد؟ در ادامه «زیر و بم صدا» را با جزئیات بیشتری آموزش میدهیم و روشهای تدریس آن را معرفی میکنیم.
intonation چیست؟
«intonation» بیش از اینکه به مفهوم عبارات و کلمات اهمیت دهد، به نحوهی بیان آنها اهمیت میدهد. بدون رعایت آن، مفهوم اصطلاحات و افکاری که از طریق کلمات بیان میکنیم، غیر ممکن خواهد بود (شاید منظور همکلاسی فارسیزبان خود را بفهمید، ولی اگر بخواهید با یک بومی انگلیسیزبان صحبت کنید، مطمئنا با مشکل روبهرو خواهید شد).
اگر میخواهید این «زیر و بم صدا» را بهتر یاد بگیرید، بدون اینکه به مفهوم کلمات کسی توجه کنید، به حرفهایش گوش دهید. «آهنگی» که میشنوید، در حقیقت همان «زیر و بم صدا» است و ویژگیهای زیر را شامل میشود:
- «intonation» به عباراتی تقسیم شده است و به «tone-units» هم شناخته میشود.
- ضرب آهنگ در «دامنهی ریتمیک» (pitch range) بالا و پایین میرود. هر کسی دامنهی ریتمی مخصوص به خودش را دارد. زبانهای مختلف در دامنهی ریتمی با یکدیگر تفاوت دارند. زبان انگلیسی هم دامنهی ریتمی مخصوص به خودش را دارد.
- در هر واحد آوایی، تغییر ریتم روی مهمترین هجاها اجرا میشود که به « هجاهای آهنگدار» (tonic syllable) شناخته شدهاند. منظور از «تغییر ریتم» در حقیقت کم و زیاد شدن یا ترکیبی از این دو روی آهنگ صداست. «هجای آهنگدار» معمولا کلمهای است که مفهوم بالایی دارد و به انتهای واحد آوایی نزدیک است.
- در حقیقت با وجود تنوعی که در زیر و بم صدا و آهنگ کلمات دیده میشود، الگوی خاصی وجود دارد که برای درک مفهوم عبارت بسیار ضروری است. تغییر آوای اصلی یک کلمه ممکن است به تغییر معنی کلی کلمه منجر شود.
مثال:
برای مثال جملهی «It’s raining» را در نظر بگیرید.
حالا همان کلمات را تکرار کنید ولی از آهنگی استفاده کنید که معنی دیگری داشته باشد. مثلا میتوانید آن را با لحنی متعجب بیان کنید. یا حتی آن را طوری بیان کنید که انگار آزاردهنده یا حتی فوقالعاده است. همه چیز به لحن شما بستگی دارد. البته همه چیز به لحن و هیجان موجود در زیر و بم صدای شما برنمیگردد. این مبحث جزئیات پیچیدهتری دارد.
دوره های آموزش زبان انگلیسی |
|
| دوره حضوری | آموزش زبان انگلیسی برای کودکان |
| دوره حضوری | آموزش زبان انگلیسی برای نوجوانان |
| دوره حضوری | آموزش زبان انگلیسی برای بزرگسالان |
آیا واقعا تدریس intonation از اهمیت زیادی برخوردار است؟
شاید هرچقدر هم با خودتان فکر کنید، به نتیجه برسید که جدا «زیر و بم صدا» اهمیتی ندارد و به عنوان یک مدرس، یادگیری این مطلب را به عهدهی زبانآموز بگذارید. ولی آیا واقعا این بخش از تلفظ بیاهمیت است و به تنهایی یاد گرفته میشود؟ یعنی تا این حد «زیر و بم صدا» را شوخی میگیرید؟ «زیر و بم صدا» در هر زبانی وجود دارد، پس مفهومی که ما معرفی میکنیم چیز جدیدی نیست. با این حال، زبانآموزان آنقدر درگیر یادگیری و حفظ لغت هستند که «innotation» کاملا فراموششان میشود و اصلا برای یادگیری آن به خودشان زحمت نمیدهند. با این حال، یادگیری «زیر و بم صدا» میتواند به همان اندازه «انتخاب کلمات» مهم باشند. شاید هیچوقت به این نکته توجه نکرده باشید که «زیر و بم صدا» تا چه حد میتواند تفاوت ایجاد کند:
رعایت «intonation» به برقراری ارتباط کمک میکند.
«intonation» اشتباه میتواند منجر به سوتفاهم شود و شنونده اشتیاق خود را به شنیدن از دست دهد یا حتی دست به اشتباه بزند.
اگرچه قبلتر هم به شما توضیح دادیم که «زیر و بم صدا» مبحث سادهای نیست و زبانآموز باید در سطحی باشد که بتواند شبیه بومیهای انگلیسیزبان به تلفظ لغات و کلمات بپردازد. اما حتی اگر هنوز به آن سطح نرسیدهاید، باید راجع به «زیر و بم صدا» آگاهی داشته باشید و به کمک آنها مهارت مکالمه و شنیداری خود را تقویت نمایید.
چگونه میتوانم نسبت به رعایت «intonation» در جملات خودم مطلع شوم؟
تشخیص رعایت «intonation» در جملاتی که خودمان بیان میکنیم کار آسانی نیست. پس باید از کسی کمک بگیرید به که جملات شما با دقت گوش دهد: هنگام گوش دادن، آهنگ جملات را در سر خود تجسم کنید و ببینید که چگونه به «واحدهای آوایی» تقسیم شده است. هنگام انجام فعالیتهای کلاسی، به «زیر و بم و آهنگ صدا» در مکالمات همکلاسیهای خود توجه کنید. آیا زبانآموزانی وجود دارند که جملات صحیحی بیان میکنند اما در مکالمات آنها، چیزی درست نیست؟ آیا جملات آنها کسلکننده یا بیتفاوت به نظر میرسد؟ شاید «دامنهی ریتمی» آنها به اندازه کافی متغیر نباشد.
بیشتر بخوانید: 8 صدای ترکیبی (Diphthongs) رایج انگلیسی آمریکایی با مثال
چگونه به زبانآموزان (یا شاگردان خود) کمک کنیم؟
معلوم نیست خوانندگان این مقاله چه کسانی باشند! شاید آنها نه تنها مدرس هستند بلکه در رعایت «زیر و بم صدا» هم به حد کافی خوب هستند. ما برای آموزش «intonation» به زبانآموزان، تکنیکهای جالبی پیدا کردهایم که در ادامه راجع به آنها صحبت میکنیم:
- برای زبانآموزان، مدلهای مختلفی فراهم کنید و از اینکه زیر و بم صدا را با اغراق در کلمات و جملات به کار ببرید، نترسید. چون اغراق برای تدریس ضروری است.
- بگذارید زبانآموزان با دو مثال از یک عبارت تمرین کنند. برای مثال، یک کلمه را با «زیر و بم» متغیر(varied) یا بیحالت (flat) تمرین کنند.
- از دانش آموزان بخواهید که به مدت 2 دقیقه، یک مکالمهی دو نفره را به صورت روباتی انجام دهند (در صورت لزوم کلمه را با استفاده از یک تصویر نشان دهید). منظور از روباتی این است که در بیان کلمات به هیچ وجه «زیر و بم صدا» را رعایت نکنند. سپس از آنها بخواهید که مکالمه را با لحنی عادی برقرار کنند. در این صورت، آنها متوجه تفاوتی که «زیر و بم صدا» در جملات و کلمات ایجاد میکنند، خواهند شد. این همان چیزی است که به آهنگ صدای ما حرکت میبخشد.
اگر از «intonation» خود مطمئن هستید، زبانآموزان را مجبور کنید که از شما تقلید کنند. البته با کلمات این کار را نکنید بلکه آهنگ کلمه را با لب و دهان خود ایجاد کنید تا آن را تقلید کنند.
در حقیقت شما نمیتوانید مبحثی کامل و مجزا برای یادگیری «زیر و بم صدا» پیدا کنید و تنها وقتی زبانآموز منظور شما را متوجه میشود که باهم تمرین کنید و روش مناسبی برای آموزش آن پیدا کنید.
intonation و گرامر
شما میتوانید از برخی الگوهای «intonation» در قوانین گرامری استفاده کنید. یعنی به نحوی قوانین گرامری را با «intonation» پیوند دهید و به کمک همین قوانین گرامری، «intonation» را هم در مکالمات خود رعایت کنید. حالا چگونه؟ ما در ادامه تکنیکهایی معرفی میکنیم که در حقیقت بیش از اینکه قوانین رعایت زیر و بم صدا باشند، فوت و فن استفاده از آنها هستند.
به مثالهای زیر توجه کنید:
Wh-word questions: falling intonation
برای جملات پرسشی (wh question) زیر و بم صدا رو به پایین است. یعنی صوت صدا رو به کم است.
Yes/No questions: rising
برای جملات پرسشی (yes/no question)، صوت صدا رو به بالا است.
Statements: falling
جملات خبری با صوت رو به پایین خوانده میشود.
Question-Tags: ‘chat’ – falling; ‘check’ – rising
سوالات « Question-Tags» در گپ و گفت با صوت رو پایین و در بحث و بررسی، با صوت رو به بالا خوانده میشود.
Lists: rising, rising, rising, falling
هنگام آموزش این قوانین گرامری، حتما به «زیر و بم صدا» هم توجه و تمرکز کنید تا به طور همزمان، گرامر و «زیر و بم صدا» را به زبانآموز آموزش دهید.
به عنوان مثال سوالات «Tag Questions» را در نظر بگیرید. زبانآموزان را گروهبندی کنید تا بهتر بتوانند این ساختار را تمرین کنند. مثلا در سوالات مختلفی شغل یکدیگر را حدس میزنند. سپس باید مطمئن شوند كه آیا آنها مشاغل یکدیگر را به درستی حدس زدهاند یا خیر: زبانآموزان بسته به میزان اطمینان از سوالاتشان، آنها را با صوت رو به پایین یا رو به بالا بیان میکنند: « You’re a pilot, aren’t you?» در نهایت، شغل خود را تایید میکنند.
intonation و احساس کلمات
همانطور که خودتان هم میدانید، کمتر ممکن است با مقالهای برخورد کنید که در آن «زیر و بم صدا» توضیح داده شده باشد. چون معمولا کسانی میتوانند آن را به خوبی رعایت کنند که شبیه بومیهای انگلیسیزبان حرف بزنند و از مهارت بالایی در مکالمه برخوردار باشند. اما این وظیفهی شماست که اهمیت «intonation» را به زبانآموزان نشان دهید و ارتباط زیر و بم صدا با احساس کلمات را بیان کنید. حتی اگر اثبات قوانین مربوط به آن سخت باشد.
- اولین نکتهای که زبانآموز باید به آن توجه کند، تاثیر «زیر و بم صدا» در تغییر مفهوم کلمات است. برای مثال اگر کلمهی «Banana» را ابتدا با لحنی مشتاق و متغیر «varied tone» و سپس آن را با لحنی «بیعلاقه» و «کسل» (flat) بیان کنیم؛ زبانآموز تفاوت بین این دو را تشخیص میدهد میتواند این تفاوت را توصیف کند. برای آموزش این نکته، روی تخته کلماتی چون «لحن مشتاق»، «لحن کسل»،«لحن متعجب» و «لحن متقاعد» را بنویسید. سپس زبانآموزان را مجبور کنید که کلمه را با رعایت «زیر و بم صدا» بیان کنند و لحنی که به گوشتان میخورد را زیر هر کلمه بنویسید. حتی میتوانید از سایر زبانآموزان بخواهید تا حس و حال یکدیگر را تشخیص دهند.
- میتوانید از زبانآموز بخواهید که با حس و حال خاصی به یکدیگر سلام کنند. در پایان، هر کس میتواند حس و حال شخص دیگر را از نحوهی سلام کردن او تشخیص دهد. اگر شاگردان شما کودک و نوجوان هستند، میتوانید از «Miss Happy»، «Mr Grumpy»، «Miss Frightened» و … استفاده کنید. هر زبانآموز میتواند کاراکتر خاصی داشته باشد و با توجه به همان کاراکتر هم زیر و بم صدایش را در سلامکردن تغییر دهد.
intonation و صحبت کردن
البته زبانآموز باید زیر و بم صدا را در جملات طولانیتر هم رعایت کند. در این مورد باید راهنماییهای واضحتری به زبانآموزان ارائه دهیم.
‘new’ information = fall tone; ‘shared’ knowledge = ‘fall-rise’.
در ادامه دیالوگ کوتاهی ارائه میکنیم و در آن زیر و بم صدا را هم توضیح میدهیم تا به کمک آنها، این مورد را در جملات طولانیتر هم رعایت کنید.
SK: Can I help you?
C: I’d like a chocolate (fall) ice-cream.
SK: One chocolate (fall-rise) ice-cream. Anything else?
C: One strawberry (fall) ice-cream.
SK: One chocolate (fall-rise), one strawberry (fall-rise). Anything else?
C: Yes. One chocolate (fall-rise), one strawberry (fall-rise), and one vanilla (fall).
زبانآموزانی که در سطوح بالاتر و پیشرفتهتر قرار دارند، میتوانند اطلاعات «new» با «shared» را از یکدیگر تشخیص دهند و سپس به تمرین آنها بپردازند.
اگر زبانآموزان در سطح پایینتری قرار دارند، به کمک یکدیگر دیالوگها را حفظ کنید. اگرچه نباید مستقیماً به «زیر و بم صدا» اشاره کنید و از دست خود برای تاکید به کاهش یا افزایش صدا استفاده کنید. (صدا رو پایین = حرکت دست از بالا به پایین ؛ صدا رو به بالا = حرکت دست از پایین به بالا). سپس از زبانآموزان بخواهید تا دیالوگهای خودشان را تهیه کنند. ما به این نتیجه رسیدهایم که زبانآموزان با این روش خیلی بهتر و سریعتر «زیر و بم صدا» را یاد میگیرند.
نتیجه گیری
با توجه به نکات بالا، احتمالا از اهمیت یادگیری intonation مطلع شدهاید. پس اگر میخواهید این بخش از تلفظ را هم به زبانآموزان تدریس کنید، تکنیکهای زیر را حتما در نظر بگیرید:
به خاطر داشته باشید که «زیر و بم صدا» به هر فعالیتی که به مکالمه مربوط باشد، متصل است و تدریس آن بخش را جذابتر و هیجانانگیزتر میسازد.
- به خاطر داشته باشید که زبانآموزان همیشه نباید راجع به «زیر و بم صدا» آگاهی داشته باشند: هر وقتی که عبارات یا جملات جدیدی یاد میدهید، آن را با صوت صحیح تدریس کنید تا همیشه الگوهای «intonation» در ذهنشان بماند.
- محتوای واقعی و واضحی را فراهم کنید.
- وارد مباحث تئوری نشوید و همه چیز را به صورت عملی تدریس کنید.
- به زبانآموزان کمک کنید که الگوها و قوانین مختلف را تا آنجا که ممکن است یاد بگیرند.
- از سیستم پایداری برای نشانهگذاری «زیر و بم صدا» استفاده کنید. برای مثال: زیر و بم صدا را با حروف بزرگ و در یک براکت یا خط ممیزی (//) قرار دهید.
همیشه مثبت باشید و از شاگردان خود انتظار عملکرد بینقص نداشته باشید. واقعا وضعیت خیلی بدی است که زبانآموزان نسبت به رعایت «زیر و بم صدا» در جملات خود استرس زیادی داشته باشند و این استرس باعث شود که صحبت کردن را متوقف کنند!
بیشتر بخوانید: چگونه با لهجه بریتانیایی صحبت کنیم
بیشتر بخوانید: چگونه لهجه آمریکایی داشته باشیم؟
نظر خود را با ما در میان بزارید