در کتاب‌های درسی راهنمایی و دبیرستان، زیاد به انواع و اقسام ضمایر انگلیسی پرداخته نمی‌شود و صرفا به شما ضمایر مفعولی و فاعلی آموزش داده میشود. اما بحث ضمایر گسترده‌تر از این حرف‌هاست و استثنا‌ء‌ها و قوانین خیلی زیادی در رابطه با آن‌ها وجود دارد که حتما باید مطالعه و تمرین شود. در این مقاله قرار است به آموزش ضمایر نسبی در زبان انگلیسی بپردازیم که به «relative pronouns» نیز شناخته می‌شوند.
ضمیر نسبی نوعی ضمیر است که برای اتصال یک جملهی نسبی (که به عنوان adjective clause نیز شناخته میشود) به جملهی اصلی در یک جمله استفاده میشود. جملههای نسبی یا این نکته را مشخص میکنند که جمله راجع به چه چیزی صحبت میکند (که به عنوان antecedent نیز شناخته میشود) یا اطلاعات دیگری در مورد آن میدهد.
در اینجا پنج ضمیر نسبی متداول آورده شده است:
that
which
who
whom
whose
در ادامه چند ضمیر نسبی نیز وجود دارد که نسبت به مثال بالا کمتر استفاده می‌شوند:
where
when
whoever
whosoever
whomever
whichever
wherever
whatever
whatsoever
دوره های آموزش زبان انگلیسی |
|
| دوره حضوری | آموزش زبان انگلیسی برای کودکان |
| دوره حضوری | آموزش زبان انگلیسی برای نوجوانان |
| دوره حضوری | آموزش زبان انگلیسی برای بزرگسالان |
کاربرد ضمایر نسبی
فاعل، مفعول و مالکیت
در یک جملهی نسبی، ضمیر نسبی به یکی از سه روش زیر عمل میکند: به عنوان فاعل ، مفعول یا ضمیر مالکیت به کار میرود (هر چند whose تنها ضمیر نسبی دارای مالکیت است). استفاده از ضمیر نسبی در نهایت به محتوای جمله و antecedent بستگی دارد.
ما می‌توانیم از این جدول به عنوان راهنمای سریع کاربردهای ضمایر نسبی استفاده کنیم:
| Type of Antecedent | Subject | Object | Possessive |
| People | Who | Who / Whom | Whose |
| Things | Which | Which | Whose |
| People or Things | That | That |
حالا بیایید به هر کدام از این ضمایر در یک جمله نگاه کنیم.
فاعل
“The woman who came to my house was a salesperson.”
به این نکته دقت کنید که who فاعل جمله‌واره‌ی نسبی who came to my house است، یعنی راجع به woman صحبت میکند.
“The male birds danced and sang, which attracted nearby females.”
در مثال بالا، which فاعل جمله‌واره‌ی نسبی غیر تحدیدی «which attracted nearby females » که راجع به danced and sang توضیح میدهد.
“I have to go mend the fence that is broken.”
در مثال بالا، That فاعل جمله‌واره‌ی نسبی that is broken است و راجع به the fence توضیح میدهد.
“I want a computer which can download a lot of games.”
Which در مثال بالا، فاعل جمله‌واره‌ی نسبی which can download a lot of games و راجع به computer توضیح میدهد.
مفعول
“I don’t know if I passed the test that I took yesterday.”
(that در حقیقت مفعول جمله‌واره‌ی نسبی that I took yesterday است و وضعیت test را توصیف میکند).
“The new employee whom I hired is a dedicated worker.”
(whom مفعول جمله‌واره‌ی نسبی whom I hired است و وضعیت new employee را توصیف میکند.
مالکیت
ضمیر نسبی whose از این جهت منحصر به فرد است که تنها ضمیری است که می‌تواند مالکیت را توصیف کند. این ضمیر قبل از اسم در یک جمله آمده و آن را مانند یک صفت توصیف میکند تا مالکیت آن را نشان دهد.
“She tried to help the student whose lunch money had been stolen.”
نکته: whose در حقیقت «lunch money» را توضیح میدهد و جمله‌واره‌ی نسبی whose lunch money had been stolen را بیان میکند که در حال توصیف وضعیت دانش‌آموزهاست.
بدل ضمایر نسبی
اکثر ضمایر نسبی می‌توانند چند کاربرد مختلف داشته باشند. به این معنی که در شرایط خاص می‌توانند به جای یکدیگر قرار بگیرند. در جدول زیر تفسیر سریعی از استفاده از این ضمایر به جای یکدیگر ارائه داده شده است.
|
Can be used… |
as a subject? | as an object? | as a possessive? | to describe things? | to describe people? |
| who | (informal) | ||||
| whom | (formal) | ||||
| whose | |||||
| which | |||||
| that |
ضمایر نسبی که می‌توانند به جای یکدیگر استفاده شوند
“The woman who/that came to my house was a salesperson.”
هنگام توصیف اشخاص، who و that قابل جابه‌جایی هستند.
“The new employee whom/who/that* I hired is a dedicated worker.”
نکته: علاوه بر whom، who و that می‌توانند به عنوان مفعول یک جملهی غیر رسمی به کار برد. البته وقتی که در یک جمله‌واره‌ی نسبی تحدیدی، در حال توصیف یک شخص (انسان) باشیم.
“The mailman, whom/who* my father knew in high school, is running for the state senate.”
زمانی که whom مفعول جمله‌واره‌ی نسبی غیر تحدیدی باشد، می‌تواند با who جابه‌جا شود.
“I want a computer that/which** can download a lot of games.”
در این جمله، which و that هر دو می‌توانند اشیاء را توصیف کنند.
نکته‌ی کاربردی اول: معمولا، whom به عنوان تنها ضمیر نسبی در نظر گرفته میشود که می‌تواند به عنوان مفعول در جمله ظاهر شود. اما امروزه ضمیر who نیز قابل قبول است. در واقع ، اکثر مردم این روزها فقط از who استفاده میکنند، در حالی که whom در جملات رسمی استفاده میشود.
نکته‌ی کاربردی دوم: به طور کلی، ضمیر نسبی that به جای which در جملات نسبی تحدیدی استفاده می‌شوند. هرچند، which قابل قبول‌تر است، خصوصا اگر بحث نوشته‌های غیر رسمی باشد. ما راجع به جملهوارههای تحدیدی و غیر تحدیدی صحبت خواهیم کرد.
ضمایر نسبی که نمی‌توانند به جای یکدیگر در جمله استفاده شوند
“The male birds danced and sang, which attracted nearby females.”
نکته: از آنجا که which فاعل جمله‌واره‌ی غیر تحدیدی‌ای است که شیئی را توصیف میکند، پس نمی‌تواند با ضمیر نسبی دیگری ترکیب شود.
“She tried to help the student whose lunch money had been stolen.”
نکته: فقط whose می‌تواند به عنوان ضمیر نسبی ملکی به کار برود و فرقی نمی‌‌کند که در حال توصیف یک شخص باشد یا یک شیء
Restrictive vs. non-restrictive relative clauses
جملهوارههای تحدیدی در مقابل جملهوارههای غیرتحدیدی
جملهوارههای نسبی تحدیدی
جملههای نسبی تحدیدی (که به عنوان defining relative clauses نیز شناخته می‌شوند) جمله‌هایی هستند که اطلاعات ضروری را در اختیار شما قرار می‌دهند. بدون این جمله‌واره، یک جملهی اصلی فاقد توصیفی حیاتی است و در انتقال معنای کامل یا مناسب ناکام خواهد ماند. به دلیل ضرورت اطلاعاتی که در اختیارتان قرار می‌دهند، جملههای نسبی تحدیدی توسط ویرگول از جملهی اصلی جدا نمی‌شوند:
“I’ve never understood people who hate sports.”
“That book that I read when I was young is being made into a movie.”
“Here is the website which my sister created.”
“Did you hear about the sailor whose ship was haunted by a headless ghost?”
“I think a man whom my father hired has been stealing from the company.”
اگر بخواهید هر یک از جملهوارههای نسبی بالا را حذف کنید، معنی جملهی اصلی به طور کلی تغییر می‌یابد و طوری به نظر می‌رسد که انگار فاقد اطلاعات لازم است. مثال:
“I’ve never understood people who hate sports.”
“I’ve never understood people.” (The speaker doesn’t understand people or their intentions.)
“That book that I read when I was young is being made into a movie.”
“That book is being made into a movie.” (Some unspecified book is being made into a movie.)
“Here is the website which my sister created.”
“Here is the website.” (The speaker is indicating some unidentified website.)
“Did you hear about the sailor whose ship was haunted by a headless ghost?”
“Did you hear about the sailor?” (The speaker is asking the listener whether he or she has heard about some unidentified sailor.)
“I think a man whom my father hired has been stealing from the company.”
“I think a man has been stealing from the company.” (Some unspecified man is thought to have been stealing.)
بیشتر بخوانید: ضمایر در زبان انگلیسی
تفاوت That با which در جملهوارههای تحدیدی
همانطور که در ابتدا گفته شد، در جملهوارههای نسبی تحدیدی، that به which ترجیح داده میشود. اگرچه بسیاری از نویسندگان سعی میکنند از هردو استفاده کنند. به ویژه در نوشته‌هایی که کمتر رسمی هستند. با این وجود، به عنوان یک قاعده کلی which معمولاً برای جملهوارههای نسبی غیر تحدیدی (non-restrictive relative clauses ) استفاده میشود که در بخش زیر با آن‌ها آشنا می‌شویم.
جملهوارههای نسبی غیر تحدیدی
بر خلاف جملهوارههای نسبی تحدیدی، جملهوارههای نسبی غیر تحدیدی (یا non-defining relative clauses) حاوی اطلاعات غیر ضروری و اضافی هستند که در صورت حذف شدن از جمله، هیچ تاثیری نداشته و یا به طور چشمگیری مفهوم جمله را تغییر نمی‌دهد.
برای متمایز کردن اطلاعات غیر ضروری از بقیه جمله، جملهوارههای غیر تحدیدی باید با ویرگول جدا شوند.
در مثال زیر از کلمه‌ی Which استفاده شده است:
“The large park, which she used to visit when she was young, had been around for many years and was a popular gathering spot for children.”
“I had to search extensively for the missing cookbook, which took me many hours to find.”
“The song, which was his favorite, could be heard from miles away.”
“The cattle, which always wander away from the ranch, didn’t return until nightfall.”
ضمیر who و whom ممکن است در جمله‌واره‌ی غیر تحدیدی استفاده شوند که قصد توصیف اشخاص یا حیوانات خانگی را دارند.
“The woman, who volunteers at a local homeless shelter, won the lottery.”
“My friend, Tom, whom I haven’t seen in years, is coming to stay with us tomorrow.”
“Our dog, who is missing one of his hind legs, ran away yesterday.”
ضمیر whose می‌تواند هم برای اشخاص و هم برای اشیاء در یک جمله‌واره‌ی غیر تحدیدی به کار برود.
“Jane, whose primary goal is to become a doctor, sent out her medical school applications last month.”
“The old bank, whose exterior is falling apart, is remarkably beautiful on the inside.”
یادآوری این نکته حائز اهمیت است که «that» به عنوان ضمیر نسبی فقط در جملهوارههای نسبی تحدیدی قابل استفاده است. برعکس، ضمایر who, whom, whose و which همگی می‌توانند در جمله‌واره‌ی تحدیدی و غیر تحدیدی ظاهر شوند. (اگرچه در جملهوارههای نسبی تحدیدی، استفاده از that را به which ترجیح می‌دهند).
حذف ضمایر نسبی
بعضی اوقات، به ویژه در نوشته‌های غیررسمی، ضمایر نسبی را می‌توان به کلی حذف کرد. این کار فقط در صورتی انجام میشود که ضمیر نسبی مفعول یک جمله‌واره‌ی نسبی تحدیدی باشد.
به عنوان مثال، اگر ضمیر نسبی مفعول یک جمله باشد، بسته به میزان رسمی یا غیررسمی بودن لحن جمله، روش‌های مختلفی برای بیان آن وجود دارد:
“The girl to whom I gave my ice cream looked up and smiled at me.” (very formal)
“The girl whom I gave my ice cream to looked up and smiled at me.” (formal)
“The girl who I gave my ice cream to looked up and smiled at me.” (casual)
“The girl that I gave my ice cream to looked up and smiled at me.” (very casual)
“The girl I gave my ice cream to looked up and smiled at me.” (most casual)
بر خلاف whom که فقط می‌تواند به عنوان مفعول یک جمله نسبی عمل کند، ضمایر who و that هر دو می‌توانند در هنگام توصیف افراد به عنوان یک فاعل یا مفعول جمله عمل کنند. بنابراین، در جملهوارههای نسبی می‌توانید whom را که خیلی رسمی است، با that یا who عوض کنید یا ضمایر نسبی را حذف نمایید.
هنگام توصیف اشیاء به جای اشخاص، ضمایر نسبی that و which می‌توانند حذف شوند. درست مثل whom که به عنوان مفعول یک جمله‌واره‌ی نسبی تحدیدی به کار میرود.
“The house that I want to buy is going on sale today.”
“The house which I want to buy is going on sale today.”
“The house I want to buy is going on sale today.”
به همین ترتیب، اگر در یک جمله‌واره‌ی نسبی از افعال کمکی (مثل to be) استفاده شود، به شکل زیر کاربرد خواهد داشت:
“The girl who is jumping into the lake is a world-famous diver.”
“The girl that is jumping into the lake is a world-famous diver.”
“The girl jumping into the lake is a world-famous diver.”
ضمایر نسبی به عنوان مفعول حرف اضافه
در موارد خاص، ضمایر نسبی می‌توانند به عنوان مفعول حرف اضافه مورد استفاده قرار گیرند. به این معنی که ضمیر نسبی با یک حرف اضافه ترکیب میشود تا فاعل یا فعل یک جمله‌واره‌ی نسبی را ارتقاء معنایی ببخشد. فقط whose, which و whom می‌توانند به عنوان مفعول حرف اضافه عمل کنند.
در حالت رسمی‌تر، ما حرف اضافه را قبل از ضمیر قرار می‌دهیم. در اینجا برخی از ترکیباتی که ممکن است با آن‌ها رو‌به‌رو شوید، آورده شده است:
with whom
to whom
for whom
through which
of which
about which
from which
at whose
in whose
with whose
در انگلیسی مدرن، قرار دادن حروف اضافه در جلوی ضمایر نسبی کاملاً رسمی به نظر می‌رسد. به خصوص وقتی که پای ضمیر نسبی whom در میان باشد. در نتیجه، اینکه حرف اضافه بعد از یک جمله‌واره‌ی نسبی و قبل از ضمیر نسبی قرار بگیرد، به طور کلی قابل قبول است. مثال:
“The teacher with whom I spoke had many interesting things to say.” (Very formal)
“The teacher whom/who/that I spoke with had many interesting things to say.” (Less formal(
“The teacher I spoke with had many interesting things to say.”
همچنین هنگام استفاده از ضمیر which، می‌توانید حرف اضافه را در انتهای یک جمله‌واره‌ی نسبی قرار دهید.
“The home in which I grew up holds many dear memories for me.” (Very formal)
“The home that/which I grew up in holds many dear memories for me.” (less formal)
“The home I grew up in holds many dear memories for me.” (most casual)
ضمیر whose از همین الگوی حرف‌اضافه‌ای پیروی میکند. جز این که با ضمیر دیگری جایگزین نمی‌شود و نمی‌توان آن را حذف کرد:
“My friend, in whose house I’m staying, invited me to see a movie with him.” (very formal)
“My friend, whose house I’m staying in, invited me to see a movie with him.” (less formal)
تفاوت when و where
این دو ضمیر به عنوان ضمایر نسبی مورد استفاده قرار می‌گیرند، خصوصاً در نوشتارها و گفتگوهایی که کمتر رسمی هستند. آن‌ها همیشه در جملهوارههای نسبی تحدیدی استفاده می‌شوند.
وقتی می‌خواهیم اطلاعاتی راجع به زمان را بیان کنیم، از when استفاده می‌کنیم:
“That’s the day when we met.”
“I’m looking forward to a time when the world will be at peace.”
We use where to describe antecedents that have to do with location, as in:
“The café where we went on Sunday was very nice.”
“The town where she lives is only an hour away.”
استفاده از حرف‌اضافه برای انگلیسی رسمی
در متن‌های رسمی‌تر، ضمایر when و where می‌توانند با حرف اضافه + which جابه‌جا شوند. مثال:
“We preferred a part of the country where we could live in peace and quiet.”
“We preferred a part of the country in which we could live in peace and quiet .”
“Ben is looking forward to the day when he can finally join the army.”
“Ben is looking forward to the day on which he can finally join the army.”
سخن آخر
در این مقاله به مبحث ضمایر نسبی (relative pronouns) در زبان انگلیسی پرداختیم و تا جایی که ممکن است، تمام مثال‌ها و قوانین مربوط به آن‌ها را مرور کردیم. شما به کمک این مقاله می‌توانید از زیر و بم این ضمایر پرکاربرد سر دربیاورید و از این به بعد، جملاتی بنویسید که همه را شگفت زده کند و تاثیر خوبی در ذهن مخاطب بگذارد.
بیشتر بخوانید: یادگیری ضمایر نامحدود (Indefinite Pronouns)
بیشتر بخوانید: یادگیری ضمایر مصنوعی (dummy pronoun) در زبان انگلیسی
نظر خود را با ما در میان بزارید