حالتهای اسامی در زبان ترکی استانبولی

حالتهای اسامی در زبان ترکی استانبولی دارای تنوع بسیار زیادی است و وقتی که صحبت از این زبان می‌شود شما برای این‌که بتوانید به بهترین شکل ممکن این زبان را بیاموزید باید حالت‌های مختلف اسامی را بیاموزید. شاید برای شما جالب باشد که از این نظر زبان ترکی استانبولی تا حد زیادی به زبان آلمانی شباهت دارد و به همین علت نیز شما نیازمند این هستید که به شکلی کامل و جامع با حالت‌های مختلف اسم در این زبان آشنا شوید.

ما در ادامه این مطلب قصد داریم کمی بیشتر درباره این حالت‌ها صحبت کرده و اطلاعات مفید و کاربردی را درباره هریک از آنها در اختیار شما قرار دهیم. از طرف دیگر درباره هریک از این حالات مثال‌هایی را نیز به شما ارائه خواهیم داد که به شما کمک می‌کند تا بتوانید به بهترین شکل ممکن اقدام به یادگیری آنها کنید. پس اگر شما هم علاقه‌مند به یادگیری این حالات هستید پیشنهاد می‌کنیم حتما ادامه این مطلب را بادقت مطالعه کنید.

آشنایی با حالتهای اسامی در زبان ترکی استانبولی

زمانی که صحبت از آموزش زبان ترکی استانبولی می‌شود اولین نکته‌ای که باید به آن دقت داشته باشید این است که در این زبان انواع مختلفی از حالات برای اسامی وجود دارد. این حالات می‌توانند جهت، مکان، مالکیت و … را در اسامی نشان دهند. این موضوع تنها منحصر به زبان ترکی استانبولی نمی‌شود و شما می‌توانید در بسیاری از زبان‌های دیگر مانند زبان آلمانی نیز این موضوع را مشاهده کنید. در زبان ترکی شش حالت دستوری برای اسامی وجود دارد.

برای این‌که بتوانید این شش حالت را به بهترین شکل ممکن درک کنید در ادامه قصد داریم چند مثال کاربردی را در اختیار شما قرار دهیم:

صورت مطلق: Bilgisayar

Bilgisayar çok yararlıdır

کامپیوتر بسیار مفید است.

حالت اتهامی: Bilgisayarı

Bilgisayarı bana ver

کامپیوتر را به من بده

در زبان انگلیسی معمولا از حروف اتهامی یا پسوند دیگری استفاده نمی‌شود. این در حالی است که در زبان ترکی معمولا ما از پسوند ı استفاده می‌کنیم.

حال این سوال پیش می‌آید که چرا نمی‌توانیم از جمله Bilgisayar bana ver استفاده کنیم؟ آیا این همان معنا را نمی‌رساند؟

پاسخ این سوال خیر است. اگر از این جمله استفاده کنیم به این معنا خواهد بود که کامپیوتر به من بده که ı در اینجا بر bilgisayar دلالت دارد که مفعولی در جمله است و یک مفعول معین خواهد بود. همانطور که شما هم مشاهده می‌کنید اسامی ترکی حرف ندارند؛ ولی در صورت معین بودن مفعول از حالت اتهامی استفاده می‌شود.

حالت ابطالی یکی از حالتهای اسامی در زبان ترکی استانبولی: Bilgisayardan

Ses bilgisayardan geliyor.

نویز از کامپیوتر می‌آید.

حالت جایگاهی: Bilgisayarda

Bilgisayarla hesap yap.

همه فایل‌ها در کامپیوتر هستند.

حالت ابزاری: Bilgisayarla

Bilgisayarla hesap yap.

محاسبه با کامپیوتر

حالت مصداقی: Bilgisayara

Bu bilgisayara gönder

ارسال به این کامپیوتر

حالت Genitive در زبان ترکی استانبولی

وقتی که صحبت از حالتهای اسامی در زبان ترکی استانبولی می‌شود در اولین قدم باید با حالت Genitive آشنا شوید که معمولا دارای پسوندهای -ın/in/un/ün خواهد بود. دقت داشته باشید که در اینجا معمولا صامت n که یک بافر است نیز اگر ریشه با یک مصوت به اتمام برسد به آن اضافه خواهد شد.

evin

arabanın

البته استثناهای مهمی نیز وجود دارند که از جمله آنها می‌توان به su (آب) و ne (چه) اشاره کرد که یک y به‌عنوان به‌عنوان صامت بافر اضافه می‌شود. مثال‌های زیر را مشاهده کنید:

suyun

neyin

benim

bizim

کاربردهای مهم این حالت اسمی در گرامر زبان ترکی استانبولی شامل موارد زیر می‌شود:

آنها معمولا می‌توانند به‌عنوان تعدیل‌کننده در ساختار تخصیصی مورداستفاده قرار گرفته و کاربرد داشته باشند:

arabanın farı

چراغ جلو ماشین

evin önü

جلوی خانه

Türkiye’nin başkenti

پایتخت ترکیه

yolun sonu

انتهای جاده

از طرف دیگر شما می‌توانید از این حالت اسمی به‌عنوان محمول در جمله اسمی نیز استفاده کرده و از مزایای آن بهره‌مند شوید. مثال‌های زیر را در این زمینه مشاهده کنید:

Zeynep’in gördüğü (şey)

چیزی که زینب دید.

Türkiye’nin konuştuğu

چیزی که ترکیه درباره آن صحبت می‌کند.

Yolun çıktığı (yer)

جایی که جاده به آن منتهی می‌شود.

یکی دیگر از کاربردهای مهمی که این حالت اسمی می‌تواند برای شما داشته باشد استفاده از ضمایر در عبارات اسمی و ابزاری است که معمولا در گفتار غیررسمی حذف می‌شود و تنها در حالت نوشتاری دارای کاربردهای مخصوص به خود است. برای این‌که این کاربرد از حالت‌های اسامی در زبان ترکی استانبولی را بیاموزید مثال‌های زیر را در این زمینه مشاهده کنید:

Senin gibi

Benimle

Onun kadar

به این ترتیب شما آموختید که دقیقا در چه شرایط و موقعیت‌هایی می‌توانید از حالت اسمی جنیتیو در جملات خود استفاده کنید.

آشنایی با حالت‌های Accusative، Dative، Ablative و Locative در زبان ترکی استانبولی

در اولین قدم اجازه دهید تا درباره ساخت هریک از این حالت صحبت کرده و نکات کلیدی و مهمی را در این زمینه بیان کنیم که بدون شک برای شما مفید و کاربردی خواهد بود. حالت اسمی accusative معمولا با یکی از پسوندهای -ı/i/u/ü به پایان می‌رسد. از طرف دیگر باید دقت دقت داشته باشید که حالت داتیو نیز معمولا با پایان a/e تشکیل می‌شود. حال گاهی اوقات ممکن است ریشه اسم شما به مصوت ختم شود. در چنین شرایطی باید دقت داشته باشید که شما باید از یک صامت بافر استفاده کنید که همان حرف y خواهد بود.

برای این‌که بتوانید این ساختار را درک کنید در ادامه چند مثال کاربردی را برای شما آورده‌ایم که به شما کمک می‌کند تا به شکل بهتری بتوانید از این اسامی استفاده کنید:

evi

arabaya

نکته مهمی که در این‌جا درباره حالتهای اسامی در زبان ترکی استانبولی باید به آن دقت داشته باشید این است که ضمایر نمایشی معمولا از این امر مستثنی هستند و به جای y می‌توان از n برای آنها استفاده کرد. مثال‌های زیر را مشاهده کنید که این موضوع را به بهترین شکل ممکن به شما نشان داده است:

ona

buna

şuna

از طرف دیگر باید دقت داشته باشید که برای ساخت اسم و صفت و البته اسم‌هایی که به سوم شخص مضاعف ختم می‌شوند نیز نیازمند این خواهند بود که شما یک n را به انتهای آنها اضافه کنید. برای این‌که بتوانید این موضوع را به شکل بهتری مشاهده کنید دو مثال را درباره این فرایند برای شما آورده‌ایم:

evine

arabasını

از طرف دیگر نباید فراموش کنید که این موضوع برای نام مکان‌ها و دیگر اصطلاحاتی که در این زمینه وجود دارند نیز صدق می‌کند و از این نظر تفاوتی وجود نخواهد داشت. مثال‌های زیر را در این زمینه مشاهده کنید:

Beylikdüzü’nü

Beyoğlu’na

Pazartesine

یکی از مفاهیمی که امروزه در زبان ترکی استانبولی وجود دارد مفهوم نرم شدن صامت است که معمولا در این شرایط زمانی رخ می‌دهد که قابل اجرا باشد. پس حتما وقتی که قصد دارید از حالت‌های اسامی در زبان ترکی استانبولی استفاده کنید حتما باید به این موضوع نیز دقت داشته باشید. دو مثال زیر را مشاهده کنید که این موضوع را به بهترین شکل ممکن به شما نشان می‌دهند:

çocuğa

kitabı

ضمایر مربوط به اول شخص و دوم شخص مفرد به طور نامنظم در حالت داتیو کاهش پیدا خواهند کرد. پس وقتی که شما هم قصد دارید از این حالات اسمی استفاده کنید حتما باید این موضوع را مدنظر قرار دهید تا بتوانید به بهترین شکل ممکن از آن استفاده کنید. در ادامه دو مثال کاربردی را نیز در این زمینه برای شما آورده‌ایم:

Bana

Sana

حالت جایگاهی یکی از حالتهای اسامی در زبان ترکی استانبولی به شمار می‌آید که با da/de به پایان می‌رسد. از طرف دیگر زمانی که قصد دارید آنها را کاهش دهید باید به این نکته دقت داشته باشید که به انتهای آنها dan/den را اضافه کنید. اگر اسمی که مدنظر دارید به مصوت ختم می‌شود نیازی نخواهد بود که از یک صامت بافری استفاده کنید. با این حال نباید فراموش کنید که اگر اسم دارای پایان ملکی باشد و در ضمایر bu، o و şu استفاده شده باشد حتما باید یک n را به آن اضافه کنید.

در ادامه مثال‌هایی را آورده‌ایم که این موضوع را به شما نشان می‌دهند:

evde

arabadan

evinden

arabasında

ondan

bundan

şundan

نکته مهمی که باید درباره این حالت از اسامی در زبان ترکی استانبولی به آن توجه داشته باشید این است که نام شهرها، شهرستان‌ها و سایر مکان‌هایی که با پایان مالکیت ختم می‌شوند نیز باید بافر n را در انتهای خود بگیرد تا در گرامر این زبان حالت درستی داشته باشد. مثال‌های زیر را ببینید:

Beylikdüzü’nde

Beyoğlu’ndan

Eminönü’nden

Beypazarı’nda

کاربردهای هریک از این حالات را نیز در ادامه برای شما آورده‌ایم:

کاربرد حالت Accusative

این حالت یکی از پرکاربردترین حالاتی است که در زبان ترکی استانبولی برای اسم وجود دارد. به همین علت نیز نمی‌توان کاربردهای آن را به‌صورت خلاصه ارائه داد. شما در سایت ما می‌توانید اطلاعات کاملی را درباره کاربردهای این حالت به دست بیاورید.

کاربردهای حالت Dative

معمولا حالت داتیو از مجموعه حالت‌های اسامی در زبان ترکی استانبولی برای نشان دادن جهت استفاده می‌شود. شما می‌توانید از آن برای نشان دادن مقصد یک عمل استفاده کنید.

Yarın Milano’ya gidiyoruz.

فردا به میلان می‌رویم.

Eve yürüyeceğim.

پیاده به خانه می‌روم.

Vapura biniyoruz.

در حال سوار شدن به کشتی هستیم.

از طرف دیگر شما می‌توانید از این حالت برای نشان دادن دستورالعمل یک عمل استفاده کنید:

Annene her şeyini anlattım.

من همه چیز را (که تو انجام داده بودی) به مادرت گفتم.

Oğluna daha fazla ilgi göster lütfen.

لطفا به پسرت بیشتر توجه کن.

Devlete her ay vergi ödüyoruz.

ما هر ماه به دولت مالیات پرداخت می‌کنیم.

معمولا وقتی قصد دارید از علت یک چیز صحبت کنید نیازمند این خواهید بود که از حالت داتیو بهره ببرید:

Tüm işlerini kocasına yaptırdı.

او شوهرش را وادار کرد که همه کارهایش را انجام دهد.

Köpeğin beni tüm gece uyutmadı.

سگت اجازه نداد که تمام شب را من بخوابم.

کاربردهای حالت جایگاهی در اسامی

حالت جایگاهی نیز یکی از محبوب‌ترین و پرکاربردترین حالتهای اسامی در زبان ترکی استانبولی به شمار می‌آید که معمولا می‌توانید از آن برای نشان‌دادن مکان استفاده کنید. مثال‌های زیر را در این زمینه مشاهده کنید:

Evdeyim.

در خانه هستم.

Ankara’da terör saldırısı olmuş.

یک حمله تروریستی در آنکارا رخ داد.

Kadıköy’de buluşalım mı?

آیا در Kadıköy ملاقات کنیم؟

از طرف دیگر شما گاهی اوقات می‌توانید از آن برای نشان دادن زمان نیز استفاده کنید. مثال‌های زیر را در این زمینه مشاهده کنید:

Saat 3’te toplantım var..

من ساعت سه جلسه دارم.

Yaz tatilinde Bodrum’a gidiyoruz.

در تعطیلات تابستانی به بدروم می‌رویم.

آخرین مورد از کاربردهای این دسته از حالت‌های اسامی در زبان ترکی استانبولی نیز زمانی است که شما قصد دارید کمی بیشتر درباره افعال مفعولی صحبت کرده و اطلاعاتی را درباره این افعال در اختیار مخاطب خود قرار دهید. در چنین شرایطی نیز این امکان برایتان وجود خواهد داشت که بتوانید از این حالت و مزایای آن بهره‌مند شوید. برای این‌که به شکل بهتری با این موضوع آشنا شوید در ادامه چند مثال کاربردی را برای شما آورده‌ایم:

Sonuçta hamburgerciye gitmekte karar kıldık.

در نهایت تصمیم گرفتیم به رستوران برگر برویم.

Beni dinlememekte ısrar etti.

او اصرار داشت که به حرف من گوش ندهد.

دقت داشته باشید که در موارد نادر اسم مکان نیز ممکن است به‌عنوان صفت در نظر گرفته شده و از این حالت اسمی استفاده کند که مثال آن را در ادامه برای شما آورده‌ایم:

25 kilometre uzunluğunda yol

جاده‌ای به طول 25 کیلومتر

کاربردهای حالت اسمی Ablative

اولین مورد از کاربردهای این مورد از حالتهای اسامی در زبان ترکی استانبولی زمانی است که شما قصد دارید درباره مفاهیمی همچون خروج، جدایی یا علت چیزی صحبت کنید. مثال‌های زیر را مشاهده کنید:

Bulgaristan’dan dönüyorum.

من از بلغارستان بر می‌گردم.

Düşünmekten otobüsü kaçırmış.

به خاطر فکر کردن اتوبوس را از دست داد.

گاهی اوقات نیز ممکن است با معنای گذشتن قصد داشته باشید از این مفهوم استفاده کنید:

Tren istasyondan geçiyor.

قطار از ایستگاه می‌گذرد.

باید دقت داشته باشید که بسیاری از افعال نیز ممکن از است از این حالت به‌عنوان یک اسم مفعولی استفاده کنند. مثال‌های زیر را در این زمینه مشاهده کنید:

Hakkımdan vazgeçtim.

از حقم گذشتم.

Zamanınızdan iyi faydalanın.

از زمان خود به‌خوبی استفاده کنید.

توجه داشته باشید که برخی از پسوندها و صفات با این حالت ساخته می‌شوند. برای مثال:

3’ten önce evde ol.

تا ساعت 3 خانه باش.

Annesinden memnundu.

او با مادرش خوشحال بود.

این حالت اغلب به‌عنوان محمول نیز در دستور زبان ترکی استانبولی استفاده می‌شود که از آن برای مشخص کردن ماده‌ای که چیزی از آن ساخته شده است استفاده می‌کنند. مثال‌های زیر را در این زمینه مشاهده کنید:

Kadının her şeyi plastiktendi.

همه چیز او از پلاستیک بود.

در اینجا مشخص می‌شود که اسم جز گروه بزرگ‌تری است.

Öğretmen, sınıftan iki kişi seçti.

معلم دو نفر را از کلاس انتخاب کرد.

در پایان باید بدانید که از این مورد از حالت‌های اسامی در زبان ترکی استانبولی معمولا در بندهای مقایسه‌ای نیز مورداستفاده قرار می‌گیرد:

Sizden daha çok çalışıyorum.

من بیشتر از شما کار می‌کنم.

حالت ابزاری اسم در زبان ترکی استانبولی

این حالت معمولا در بسیاری از منابع به‌عنوان یک پسوند شناخته می‌شود؛ ولی باید بدانید که وقتی از آن در حالت محاوره‌ای استفاده می‌کنید معمولا می‌توانید به‌عنوان یک اسم در این حالت نیز از آن بهره ببرید. شما می‌توانید خیلی راحت آن را با انتهای ile یا la/le استفاده کنید. البته باید دقت داشته باشید که یک صامت بافر y نیز باید حتما به آن اضافه کنید که این تنها به شرطی است که ریشه کلمه به یک مصوت ختم شده باشد. مثال‌های زیر را در این زمینه مشاهده کنید:

evle

arabayla

در زمان استفاده از این مورد از حالت‌های اسامی در زبان ترکی استانبولی باید دقت داشته باشید ضمایری که به lar/ler ختم نمی‌شوند قبل از دریافت این حالت در گفتار رسمی یک پسوند جنیتیو نیز می‌گیرند که این موضوع در زبان محاوره‌ای حذف می‌شود. وقتی که در زبان محاوره‌ای از آن استفاده می‌کنید باید پایان جنیتیو آن را حذف کرده و به‌جای y از یک صامت بافر n استفاده کنید.

benimle         benle

seninle           senle

onunla           onla

آخرین نکته‌ای که در اینجا باید به آن دقت داشته باشید نیز این است که در تمامی حالات و موارد هجایی که قبل از پسوند la/le آمده است تاکید دارد. با توجه داشتن به همین موضوع ساده می‌توانید خیلی راحت از این مورد از حالت‌های اسامی در زبان ترکی استانبولی نیز استفاده کرده و از مزایایی که این حالت به شما ارائه می‌دهد بهره ببرید تا بتوانید منظور خود را به شکل بهتری به زبان ترکی استانبولی منتقل کنید.

سخن پایانی

حالتهای اسامی در زبان ترکی استانبولی دارای کاربردهای بسیار زیادی هستند که یادگیری آنها به شما کمک می‌کند تا بتوانید به شکل بهتری با اسامی در این زبان کار کرده و منظور خود را منتقل کنید. در صورتی که شما هم قصد دارید با این حالات اسمی بیشتر آشنا شده یا این‌که به طور کلی زبان ترکی استانبولی را بیاموزید پیشنهاد می‌کنیم حتما از خدمات ارائه شده در آموزشگاه زبان ایرانمهر نیز استفاده کرده و از مزایای این خدمات نهایت بهره را ببرید.

سوالات متداول

در این بخش قصد داریم به برخی از رایج‌ترین سوالات درباره حالت‌های اسامی در زبان ترکی استانبولی پاسخ دهیم.

بیشتر بخوانید: اسامی در زبان ترکی استانبولی

بیشتر بخوانید: گرامر ترکی استانبولی