حقه‌های گرامر زبان اسپانیایی برای زبان‌آموزان تنبل

 توضیح (قسمت سوم فعل) «Past Participle» در زبان اسپانیایی

امروز قرار است کل وقتتان را با موضوع جذابی پر کنم و ذهنتان را درگیرش نگه دارم. اما منظورم معرفی مجله‌های کمیک یا صحبت راجع به سریال مورد علاقه‌ی شما نیست. بلکه منظورم، یادگیری گرامر زبان اسپانیایی است.

دقیقا قرار است راجع به کاربردهای «قسمت سوم فعل» در زبان اسپانیایی با شما صحبت کنم. بله، زبان اسپانیایی هم «قسمت سوم فعل» دارد، اما قول می‌دهم به ازای هر فعلی که قسمت سوم آن را یاد بگیرید، سه کلمه‌ی جدید هم یاد خواهید گرفت. پس با یک تیر، چهار نشان می‌زنید. هم گرامر یاد می‌گیرید، هم لغات جدیدی که می‌توانید از آن‌ها به خوبی استفاده کنید.

حالا جالب‌تر اینکه حتی متوجه نمی‌شوید که داشتید نکته‌ی جدیدی یاد می‌گرفتید. دوست‌داشتنی شد نه؟ از آنجا که خودم تنبل هستم و تنبل‌ها هم افراد خیلی باهوشی هستند (J)، پس عاشق این تکنیک یادگیری شدم.

بعد از اینکه «قسمت سوم افعال» در زبان اسپانیایی را به خوبی یاد گرفتید می‌توانید باز هم به استراحت بپردازید، در اینترنت گشت بزنید، با نتفلیکس عزیز و دوست‌داشتنی، فیلم نگاه کنید و اصلا هر کاری که دلتان می‌خواهد انجام دهید.  

البته می‌توانید به جای آن وجه «شرطی» را یاد بگیرید (در حقیقت باید اینکار را انجام دهید)، اما حقه‌ای که در «past participle» یا «قسمت سوم فعل» به شما آموزش می‌دهیم، کمک می‌کند تا از انجام آن کاملا خودداری کنید و وقتی برای یادگیری وجه‌های شرطی نگذارید (اما آن را یاد بگیرید). بسیار خوب، حالا بدون هیچ مشغله‌ی ذهنی «قسمت سوم فعل» یا « past participle»‌ را یادتان می‌دهم. ساختاری که در زبان اسپانیایی کاربرد بسیار زیادی دارد!

 قسمت سوم فعل (past participle) چیست؟

خوب شد پرسیدید.

«قسمت سوم فعل» در حقیقت شکلی از فعل است که در دسته‌ی وجه‌های کامل یا  «perfect» قرار می‌گیرد. یعنی حالت سوم افعال بی‌قاعده که در وجه‌های ماضی نقلی، ماضی بعید و … استفاده می‌شود. البته امیدوارم با این وجه در زبان انگلیسی آشنا باشید. اگر آشنا نیستید، منظور از «قسمت سوم فعل» فعلی است که در گذشته شروع شده و هنوز ادامه دارد. به فعل «I have forgotten» در زبان انگلیسی فکر کنید. در این جمله، «have» فعل کمکی است و «forgotten» فعلی است که به شکل قسمت سوم فعل نوشته شده است. در حقیقت مصدر این فعل «to forget» است.

قسمت سوم فعل در زبان اسپانیایی هم تقریبا به همان روش و معنی به کار می‌رود. در این مورد، مثال ما «he olviddado» است. در حقیقت در این جمله «he»  (از haber) فعل کمکی است و «olvidado» (از olvidar) قسمت سوم فعل است.

در زبان اسپانیایی، یادگیری قسمت سوم افعال واقعا کاری ندارد. تنها کاری که باید انجام دهید این است که پسوند (-ar، -er، یا ir) را از انتهای فعل مصدر حذف کنید و به جای آن «-ado» یا «ido» اضافه کنید. البته این به فعل بستگی دارد که کدام پسوند را به آن اضافه کنید. افعال «-ar»، «-ado» لازم دارند. افعال «-Ir» و «-er» هم پسوند «ido» لازم دارند. به مثال‌های زیر توجه کنید:

–Ar

Acostar—acostado

Casar—casado

Tumbar—tumbado

-Er

Llover—llovido

Ser—sido

Deber—debido

-Ir

Herir—herido

Dormir—dormido

Ir—ido

هرچند زیاد خوش‌حال نشوید. چون در زبان اسپانیایی‌ هم مثل زبان انگلیسی، افعال بی‌قاعده وجود دارد. اما یادگیری این افعال در زبان اسپانیایی، به سختی افعال انگلیسی نیست. در ادامه برخی از رایج‌ترین افعال بی‌قاعده در زبان اسپانیایی را مثال می‌زنیم:

Escribir—escrito

Romper—roto

Volver—vuelto

Morir—muerto

Hacer—hecho

کاربرد‌های مختلف «قسمت سوم افعال» در زبان اسپانیایی

همانطور که گفتیم،‌ قرار است با یادگیری «قسمت سوم افعال» در زبان اسپانیایی سه کلمه‌ی دیگر هم یاد بگیرید. یعنی هر فعلی را که با قسمت سوم فعل صرف کنید، می‌توانید از آن در سه بخش دیگر هم استفاده کنید. بنابراین، با به خاطر سپردن قسمت سوم هر فعل، سه کلمه در دست دارید که می‌توانید در شرایط و جملات مختلف از آن‌ها به خوبی استفاده کنید. حالا قرار است به توضیح کاربرد آن‌‌ها بپردازیم.

«قسمت سوم فعل»‌ در وجه‌های کامل

معمولا در جملات مختلفی می‌بینید که از «قسمت سوم فعل» در ساختار «perfect» استفاده می‌شود (در حقیقت، احتمالا نحوه‌ی نوشتن آن را هم بلد هستید و قوانین را از قبل می‌دانید!).

ساختار «perfect» برای بیان اعمالی استفاده می‌شوند که در گذشته شروع شده‌اند و رخ‌دادن آن‌ها تا زمان حال ادامه دارد (یا در زمانی در گذشته یا آینده که شما درباره آن اتفاق صحبت می‌کنید). در زبان انگلیسی، حال کامل می‌تواند به شکل «Erin has swum every day this summer» در جمله بیان شود. در زبان اسپانیایی، این ساختار به شکل «Erin ha nadado todos los días este verano» بیان می‌شود.

وجه‌های «perfect» راحت و ساده است؛ شما فقط باید نگران صرف یک فعل باشید: فعل «haber». حالا جالب اینجاست که تنها کاری که باید بکنید، این است که قسمت سوم فعل را به شکل صرف‌شده «haber» در جمله ملحق کنید و یک وجه کامل بسازید! همین! باور نمی‌کنید؟ پس به مثال زیر نگاه کنید:

Erin ha nadado.(Erin has swum.)

Erin había nadado.(Erin had swum.)

Erin hubiera nadado…(Erin would have swum…)

Erin habrá nadado.(Erin will have swum.)

الگو را متوجه شدید؟ «قسمت سوم فعل» هیچ‌وقت تغییر نمی‌کند. پس به احتمال زیاد قوانین مربوط به آن را خودتان بلد هستید و آن را قبلا یاد گرفته‌اید. فقط کافی است که راجع صرف فعل «haber» اطلاعات داشته باشید و از «قسمت سوم فعل» استفاده کنید.  

اما حالا که قسمت سوم افعال را یاد گرفتید و نحوه‌ی استفاده از آن‌ها را در وجه کامل می‌دانید، همه چیز راحت‌تر شده است.

استفاده از «قسمت سوم فعل» به عنوان صفت

«قسمت سوم فعل» اغلب به عنوان صفت مورد استفاده قرار می‌گیرد. یادتان هست گفتیم با یادگیری این حالت فعل، سه کلمه‌ی جدید هم یاد می‌گیرید؟ فعلا قرار است دو کلمه یاد بگیرید تا بعدا به توضیح کلمه‌ی سوم بپردازیم. درصورتی که «قسمت سوم فعل» به عنوان صفت مورد استفاده قرار بگیرد، می‌تواند نتیجه‌ی یک عمل یا موجودیت را نشان دهد و کاربرد آن تا حد زیادی مثل صفات در زبان انگلیسی است. از «قسمت سوم فعل»  مثل سایر صفات استفاده کنید. به خاطر داشته باشید، صفات باید با شمار و جنس کلمات در زبان اسپانیایی، سازگاری داشته باشد.

Rosalba está enfadada.(Rosabla is upset.)

«رزابلا ناراحت است»

¡Abre las ventanas!No me gustan las ventanas cerradas. (Open the windows! I don’t like closed windows.)

«پنجره را باز کن! من از پنجره‌ها‌ی بسته خوشم نمی‌آید.»

البته، می‌توانید از «قسمت سوم فعل» به عنوان صفت مستقل هم استفاده کنید‌ (چون واقعا، چه کسی دلش می‌خواهد وقت بیشتری برای صرف افعال مختلف بگذارد؟). به مثال‌های زیر توجه کنید:‌

¿Sorprendido, Ernesto?¡Soy yo, tu amor perdido! (Surprised, Ernesto? It is I, your lost love!)

شوکه شدم، ارنستو؟ این منم، عشق گمشده‌‌‌ی تو!)

El rey, ¿muerto?¡Dime que no es verdad! (Is the king, dead? Tell me it’s not true!)

شاه،‌ مرده؟ به من بگو که حقیقت ندارد!

¿Enfadada yo?Eres tú quien está enfadado, Pablo. (Me, mad? You’re the one who’s mad, Pablo.)

من و دیوانگی؟ این تویی که دیوانه‌ای، پابلو.

شما حتی می‌توانید از «قسمت سوم فعل» برای اشاره به موقعیتی اشاره کنید که دائما یا به طور مکرر اتفاق میفتد. در این موارد از قید‌هایی مثل «siempre»، «orta vez» یا «de nuevo» استفاده کنید.

¡Siempre cubierto de mugre!¿Es que vives en un granero? (Always covered with filth. What, do you live in a barn?) 

• همیشه کثیف است. چی؟ تو در این انبار زندگی می‌کنی؟* به یاد داشته باشید که فعل «cubrir» بی قاعده است و به شکل «قسمت سوم فعل» نوشته شده است.

یک کاربرد باحال‌تر و بامزه‌تر هم داریم. شما می‌توانید از «قسمت سوم فعل» به عنوان صفتی استفاده کنید که به روابط موقت بین دو چیز اشاره می‌کند. این تقریبا شبیه تقلب کردن است. به جای اینکه کل عبارت را بنویسید، فقط کافی است که آن را با فعل مناسبی جایگزین کنید که در حالت «قسمت سوم فعل» باشد. گاهی برای بیان زمان‌بندی دقیق، استفاده از قید‌ها واجب است.

Cuando lo despidieron del trabajo, Fran escribió un libro.= Despedido del trabajo, Fran escribió un libro. (Fired from work, Fran wrote a book.)

فرن بعد از اینکه از کارش اخراج شد، یک کتاب نوشت.

No puedo ir hasta después de las ocho.= No puedo ir hasta pasadas las ocho. (I can’t go until after eight o’clock.)

• نمی‌توانم قبل از ساعت هشت بروم.

Después de que el vuelo empiece, no se puede salir del avión.

= Después de empezado el vuelo, no se puede salir del avión. (After the flight has begun, you cannot exit the plane.)

وقتی پرواز هواپیما شروع شده است، نمی‌توانید از هواپیما خارج شوید.

استفاده از «قسمت سوم فعل» به عنوان اسم

بسیار خوب، حالا که دو کلمه‌ی مختلف را با یادگیری قسمت سوم فعل یاد گرفتید، شاید به این فکر کنید که قول داده بودم سه کلمه‌ی جدید یاد بگیرید؛ نه فقط دو تا! بسیار خوب، سومی اینجاست.

از «قسمت سوم فعل» در زبان اسپانیایی می‌توان در شرایطی به عنوان «اسم» هم استفاده کرد. شرط می‌بندم که با این اسامی قبلا برخورد کرده‌اید. برای مثال کلماتی چون «una tostada» (یک ساندویچ تست)، «un muerto» (یک شخص مرده) یا «los hechos» (حقایق یا وقایع) را در نظر بگیرید.

اگر کمی روی استفاده از این کاربرد «قسمت سوم فعل» تمرین کنید، خود به خود متوجه می‌شوید که کدام کلمه می‌تواند به عنوان اسم مورد استفاده قرار بگیرد و کدام یک نباید در نقش اسم در جمله ظاهر شود. روش ساده‌ای برای تشخیص این نکته وجود دارد و آن هم این است که وقتی «قسمت سوم فعل» به عنوان اسم مورد استفاده قرار می‌گیرد، تقریبا با اسم مفعولی منتهی به «-ed» در انگلیسی برابری می‌کند. برای مثال، «the painted one» (el pintado)، «the drowned one» (el ahogado) یا «the affected one» (el afectado).

هرچند، تمام اسامی در زبان اسپانیایی «قسمت سوم افعال» نیستند، اما با این وجود، تعداد زیادی از آن‌ها از یک ریشه‌ی مشترک گرفته شده‌اند. پس با یادگیری هر فعل، احتمالا می‌توانید یک (یا دو) اسم را هم یاد بگیرید. در اینجا مثالی از دو اسم آورده‌ایم که از یک فعل گرفته شده‌اند: فعل «amar» می‌توانست به شکل «amado» (the loved one) یا amante (the lover) به کار برود. «amado» در حقیقت «قسمت سوم فعل» است.

در ادامه،‌ چند «قسمت سوم فعل» وجود دارد که به عنوان اسم مورد استفاده قرار گرفته‌اند.

Decir—el dicho(the saying)

Estar—el estado(the state of being)

Herir—el herido(the injured)

Poner—el puesto(a post/position)

Acusar—el acusado(the accused)

Volver—la vuelta(the turn/a walk)

استفاده از «قسمت سوم فعل» با سایر افعال

قسمت سوم فعل با افعال دیگری به جز haber هم جفت می‌شوند تا تاثیرات مفیدتری در زبان اسپانیایی داشته باشند. برای مثال، اگر قسمت سوم فعل با «ser» مورد استفاده قرار بگیرد، ساختار «مجهول» ساخته خواهد شد. در این مورد حتما دقت داشته باشید که «قسمت سوم فعل» با اسمی که به آن اشاره می‌کند، سازگار باشد. درست مثل وقتی که در فرم صفت مورد استفاده قرار می‌گیرد. 

La casa fue destruida por un huracán.(The house was destroyed by a hurricane.)

خانه توسط طوفان نابود شده بود.

همچنین‌ «قسمت سوم فعل» در قالب صفت، می‌تواند با افعالی که نتیجه‌ی یک عمل یا موجودیت را بیان می‌کنند،‌ جفت شود. از این افعال می‌توان به « parecer, quedar(se), estar, mostrar, resultarو …» اشاره کرد.

La mesa está rota.(The table is broken.)

• میز شکسته شده است.

El dibujo resultó mejorado por la lluvia.(The painting was improved by the rain.)

نقاشی با باران بهتر شده بود.

اگر «قسمت سوم فعل» با افعال حرکتی جفت شود، می‌تواند برای اشاره به نحوه‌ی انجام آن عمل یا نتیجه‌ی آن عمل مورد استفاده قرار بگیرد. در این مورد، «قسمت سوم فعل» به شکل قید مورد استفاده قرار می‌گیرد. مجددا به این نکته دقت کنید که «قسمت سوم فعل» باید با جنس و شمار فاعل سازگار باشد.

Los perros miran obsesionados a los gatos.(The dogs look obsessed at the cats.)

Carolina nunca llega relajada.(Carolina never arrives relaxed.)

اگر از «قسمت سوم فعل» با فعل «tener» استفاده کنیم، می‌توانید به نتیجه‌ و اثر یک عمل استمراری یا ادامه‌دار اشاره کنید. حتما به این نکته دقت کنید که قسمت سوم فعل، با مفعولی که به آن اشاره می‌کند سازگار باشد.

Tengo dicho que no salimos los lunes.(I’ve said repeatedly that we shouldn’t go out on Mondays.)

• چند بار گفته‌ام که نباید دوشنبه‌ها بیرون برویم.

Mi hermana tiene guardado dinero para mi sobrina.

(My sister has money saved for my niece.)

خواهرم برای دختر برادرم پول کنار گذاشته است.

اگر بخواهید قسمت سوم فعل «dejar» را مورد استفاده قرار دهید، می‌توانید به عملی اشاره کنید که زودتر و جهت احتیاط انجام شده است.

Mi madre nos dejó hecho la cena.(My mother left us dinner already made.)

• مادرم شامی را که قبلا درست کرده بود برایمان کنار گذاشت.

با استفاده از قسمت سوم فعل «llevar»، می‌توانید به نتیجه یک عمل مداوم اشاره کند.

Josh ya lleva gastados 1.000 euros este mes.(Josh has already spent 1,000 euros this month.)

جاش این ماه 1000 یورو خرج کرده است.

«قسمت سوم فعل» در مقابل «Gerund»

حالا می‌توانید از «قسمت سوم فعل» در موارد زیادی استفاده کنید. از آنجایی که این ساختار کاربردهای زیادی دارد، فقط در چند مورد انگشت‌شمار نمی‌توان از آن‌ها استفاده کرد. عموما این ساختار به عنوان قید مورد استفاده قرار نمی‌گیرد (به جز استثنایی که قبل‌تر به آن اشاره کردیم). در عوض، برای قید از «gerund» استفاده کنید. حتی می‌توانید از هردو با هم استفاده کنید (وجه کامل + gerund به عنوان قید).  

He ido corriendo al mercado.(I’ve gone to the market running.)

حتی می‌توانید «perfect participle» را صرف کنید.

Habiendo entrado, fui directo al baño.(Having entered, I went straight to the bathroom.)

علاوه بر این، می‌توانید از «قسمت سوم فعل» و «gerund» در وجه‌ «perfect progressive» (وجه کامل استمراری) استفاده کنید.

Sven ha estado bailando toda la noche.(Sven has been dancing all night.)

«قسمت سوم فعل» در برابر «حالت مصدری» (Infinitive)

بیشتر اوقات، «قسمت سوم فعل» زیاد به عنوان‌ «اسم» استفاده نمی‌شود (به جز مثال‌هایی که در بالا برایتان آوردیم). در عوض، می‌توانید از «infinitive» هم استفاده کنید.

Ganar es mejor que perder.(Winning is better than losing.)

حتی می‌توانید با قسمت سوم فعل «haber»، «perfect infinitive» بسازید.

Haber vivido en los años treinta, hubiera sido muy difícil.(To have lived in the thirties would have been very difficult.)

به من توجه کن: خیلی آسان است که به جای سر و کله زدن با وجه‌های شرطی و فرضی برای بیان احتمالات در زمان گذشته، از تکنیک زیر استفاده کنید:

از فعل «deber de» با «perfect infinitive» استفاده کنید. به مثال زیر دقت نمایید:

Deben de haber perdido los juguetes.(They must have lost the toys.)

• حتما آن‌ها اسباب‌بازی‌ها را گم کرده‌اند.

Debe de haber tomado el gorro.(He must have taken the hat.)

• حتما او کلاه را برده است.

سخن آخر

در این مقاله سعی کردیم به آموزش گرامر زبان اسپانیایی بپردازیم. در ابتدا گفتیم که برای زبان‌آموزان تنبل، حقه‌ها و تکنیک‌هایی در پیش داریم. منظورمان از حقه‌هایی برای زبان‌آموزان تنبل، دقیقا همین بود که با یادگیری قسمت سوم فعل، می‌توانید کلمات دیگری هم یاد بگیرید و از آن‌ها در شرایط مختلف استفاده کنید. این یعنی استفاده‌ی هوشمندانه از یک قانون گرامری! برای همین هم دیگر نباید از «قسمت سوم فعل» در زبان اسپانیایی بترسید و درعوض، عاشقش باشید!

بیشتر بخوانید: راهنمای کامل افعال بی‌قاعده در زبان اسپانیایی

بیشتر بخوانید: دستور زبان اسپانیایی و نکات مهم آن