آیا همیشه در مکالمات، دائم اسم خود و دیگران را تکرار میکنید؟
این زندگی یک زبانآموز صفر کیلومتر زبان فرانسه است.
در زبان فرانسه، شما فقط دو یا سه راه برای جملهسازی دارید و احتمالا هیچ ایدهای هم برای بهتر کردن آن ندارید.
9 ضمیر فرانسوی که جملهی شما را به جریان میاندازد
هیچ اشتباهی بدتر از این نیست که جملهای را به صورت زیر بیان کنید:
“Je suis allée au cinema. Je suis arrivée au cinema à 20h.”
I went to the cinema. I arrived at the cinema at 8 pm.
من به سینما رفتم. من ساعت هشت شب به سینما رسیدم.
احتمالا با این جمله سعی میکنید منظور خود را به دیگران بفهمانید. اما برای اینکه جملات خود را بهتر بیان کنید، وقت آن رسیده که ضمیر حرفهای خود را بیدار کنید.
بله ضمیر
کاربرد ضمایر در زبان فرانسه شبیه کاربرد آنها در زبان انگلیسی است.
آنها کلمات کوچکی هستند که به جای اشخاص، مکانها، اشیاء و عبارات یک جمله قرار میگیرند.
در یادگیری زبان فرانسه، ممکن است برای تشخیص اینکه کدام ضمیر باید جای اسم قرار بگیرد با کمی مشکل روبهرو شوید. اما به کمک راهنماییهای ما در این مقاله، میتوانید اسامی حشو و اضافه را تحت کنترل خود داشته باشید و جمله را روانتر بیان کنید؛ تمام این موارد به کمک استفاده از ضمایر اتفاق میافتند!
ضمایر شخصی
نه، این ضمایر به شخص خاصی در زندگی شما تعلق ندارد. آنها آنقدرها هم شخصی نیستند.
ضمایر شخصی میتوانند به جای who (چه کسی؟) یا what (چه چیزی؟) در جمله قرار بگیرند. آنها همیشه با شخص یا شیئی که جای آن قرار میگیرند، سازگار و یکسان هستند. یعنی در تعداد و جنسیت برابری میکنند (جنسیت به کمک حرف تعریف آن ضمیر مشخص میشود). در ادامه برای شما مثال جالبی آوردهایم:
J‘ai (1) un super-pouvoir. Je peux mettre des pronoms à la place des choses.
Je les utilise (2) pour mes amis et mes parents.
Quand je parle avec eux (3), je leur (4) donne un ZAP et ils s‘en vont! (5).
(I have a superpower. I can replace people with pronouns. I use them for my friends and my parents. When I speak with them, I give them a zap and they leave!)
من یک قدرت ماورایی دارم. من میتوانم مردم را با ضمایر جایگزین کنم. من از آنها برای خانواده و دوستانم استفاده میکنم. من به کمک آنها صحبت میکنم و یک اجی مجی لاترجی میگویم و اسامی غیب میشوند!)
این ضمایر ممکن است کوچک و کم اهمیت به نظر برسند، اما اگر از آنها به درستی استفاده کنید، تا حد زیادی به شما در تقویت مهارت جملهسازی کمک میکند.
1.ضمایر فاعلی شخصی
در اوایل یادگیری زبان فرانسه، شما با این ضمایر زیاد روبهرو میشوید. آنها کلید صرف افعال هستند (در حقیقت صرف افعال به آنها بستگی دارد)، آنها مایهی اصلی شکلدادن به جملات هستند! همانطور که از اسم این ضمیر معلوم است، ضمیر فاعلی به جای فاعل در جمله به کار میرود. این ضمایر را کلمات زیر تشکیل میدهند:
je/j’ — I
من
tu — you
تو
il/elle/on — he/she/one
او (دختر، پسر، شئ)
nous — we
ما
vous — you formal, you all
شما (رسمی)/ شما (جمع)
ils/elles — they
آنها
مثال:
John était en retard. Il était en retard.
(John was late. He was late.)
جان دیر کرده است. او دیرش شده است.
خیلی ساده بود. ولی ما هنوز در حال گرم کردن هستیم (یعنی هنوز به جاهای سختتر نرسیدهایم).
2.ضمایر مفعولی مستقیم
Je t’aime! Tu m’aimes! — I love you! You love me!
من تو را دوست دارم! تو مرا دوست داری!
مستقیم رفتم سر اصل مطلب؟
آنها عباراتی هستند که به عنوان ضمایر مفعولی مستقیم مورد استفاده قرار میگیرند. اما برای اینکه کلمات مورد استفاده در این ضمایر را یاد بگیریم، ابتدا باید بدانیم که آنها به شخص یا شیئی اشاره میکنند که فعل روی آن تاثیر میگذارد.
بیایید با مثالی انگلیسی این را به شما توضیح دهیم. در جملهی زیر، کلمهی article مفعول مستقیم جمله است.
“You are reading an article.”
چرا article مفعول این جمله است؟ بسیار خوب ما چه چیزی را میخوانیم؟ مقاله یا (article) را میخوانیم. پس فعل خواندن برای کلمهی «article» اتفاق میافتد، بنابراین این کلمه مفعول جمله است و ضمیر مفعولی مستقیم میتواند جایگزین این کلمه بشود.
حقهی مترجم در تشخیص مفعول در جمله:
هر وقت در تشخیص مفعول جمله با مشکل روبهرو شدید، تنها کافی است از سیستم کلاسیک و نوستالژی زبان فارسی کمک بگیرید. اگر به خاطر داشته باشید، مفعول جمله را به کمک (چه کسی را، چه چیزی را) تشخیص میدادیم. پس اگر جمله معنی ملموسی نداشت، متوجه میشویم که یا فعل ناگذراست، یا مفعول را اشتباه انتخاب کردهایم.
در مثال بالا، ما چه چیزی را میخوانیم؟ مقاله را میخوانیم. به همین سادگی ^_^
در ادامه ضمایر مفعولی در زبان فرانسه نوشته شده است:
me/m’ —
اول شخص مفرد (me)
te/t’ —
دوم شخص مفرد (you)
le/la/l’ —
سوم شخص مفرد (her/him)
nous —
اول شخص جمع (us)
vous —
دوم شخص جمع (you)
les —
سوم شخص جمع (them)
حالا بیایید از این ضمایر در یک جملهی واقعی فرانسوی استفاده کنیم:
Je mange le gâteau. Je le mange. (I am eating the cake. I am eating it.)
(من دارم کیک میخورم. من دارم آن را میخورم).
از آنجا که «le gâteau» سوم شخص مفرد است، ما آن را با le جابهجا میکنیم و ضمیر را قبل از فعل قرار میدهیم.
مثال دیگری میزنیم تا این نکته را در ذهنتان محکمسازی کنیم:
Tu aimes les films français. Tu les aimes. (You like French films. You like them.)
شما فیلمهای فرانسوی دوست دارید. شما آنها را دوست دارید.
نکتهی مهم: در زبان فرانسه، چون اسامی جنسیت دارند، ضمیر مفعولی با جنسیت و تعداد اسمی که جای آن قرار میگیرد سازگار و یکسان است. خیلی ببخشید ولی هیچ راهی برای نادیده گرفتن توافق جنسیتها در زبان فرانسه وجود ندارد.
3.ضمایر تاکیدی
اصلا نیازی نیست که راجع به یادگیری این ضمیر استرس و نگرانی داشته باشید. اولین کلمهی فرانسوی که یاد میگیرید احتمالا یک ضمیر تاکیدی است. مثل «moi!»! آنها ضمایر بسیار سادهای هستند.
این ضمایر بسیار کاربردی هستند و استفاده از آنها بیان جمله را روان میکند. در بیشتر اوقات، آنها برای تاکید یک شخص در جمله به کار میروند. در ادامه لیست ضمایر تاکیدی در زبان فرانسه نوشته شده است:
moi —
اول شخص مفرد
toi —
دوم شخص مفرد
lui/elle/soi
سوم شخص مفرد
nous —
اول شخص جمع
vous —
دوم شخص جمع
eux/elles —
سوم شخص جمع
در مجموع میتوان از ضمایر تاکیدی به 11 روش مختلف استفاده کرد و همگی با همان کاربرد و عملکرد مورد استفاده قرار میگیرند: تاکید روی یک شخص (در این مورد نام آن شخص). در ادامه روشهای مختلف و پرکاربردی از نحوهی استفاده از این ضمیر وجود دارد:
- بعد از C’est یا Ce sont
C’est toi qui laves la salle de bain. (It’s you who is washing the washroom.)
این تویی که حمام را میشوری.
- وقتی بیش از یک فاعل در جمله وجود دارد.
Michel et moi avons fait du shopping. (Michel and I went shopping).
من و مایکل به خرید رفتیم.
- هنگام سوال پرسیدن
Je suis content, et toi? (I’m happy, and you?)
من خوشحالم، تو چطور؟
- بعد از حرف اضافه
chez lui, sans elle (his house, without her).
خانهی او، بدون او
- در مقایسهها
Nous sommes plus rapides qu’eux. (We are faster than them).
ما از آنها سریعتر هستیم.
- هنگام اشاره به تعلقات
Cette tarte est à elle. (That pie belongs to her.)
آن پای (کیک) برای اوست.
کاملا با این ضمایر آشنا شدهاید؟ حالا میتوانیم ضمایر تاکیدی را رها کنیم و سراغ ضمیر بعدی برویم.
4.ضمایر مفعولی غیرمستقیم
- me, te, lui, nous, vous, leur
برادر گیجکنندهتر ضمایر مفعولی مستقیم، ضمایر مفعولی غیر مستقیم هستند (منظورم را از برادر متوجه نمیشوید؟ شبیه همان قضیهی نوزده خواهر بیست است). آنها اشخاص یا اشیاء متحرکی هستند که بعد از یک حرف اضافه (à, de ) قرار میگیرند. البته منظورم از اشیاء متحرک، عروسک بند انگشتی نیست. همانطور که قبلا هم متوجه این نکته شدهاید، این ضمایر شبیه ضمایر مفعولی مستقیم هستند.
نکتهی مهم: هنگام استفاده از ضمایر مفعولی مستقیم یا غیر مستقیم، حتما به تفاوت ظاهری ضمیر سوم شخص مفرد و ضمیر سوم شخص جمع دقت کنید. از lui/leur برای ضمیر مفعولی غیر مستقیم و از le/la/les برای ضمایر مفعولی مستقیم استفاده کنید.
در ادامه چند مثال وجود دارد که درک این ضمایر را ملموستر کند:
Je demande à ma mère. Je lui demande. (I ask my mom. I ask her).
من از مادرم پرسیدم. من از او پرسیدم.
Je donne le cadeau aux enfants. Je le leur donne. (I am giving the gift to the kids. I am giving it to them.)
من به بچهها هدیه میدهم. من آن را به آنها میدهم.
اگر به جای یک ضمیر، دو ضمیر وجود دارد اصلا نگران نشوید. در این مقاله، برای اینکه بتوانید چند ضمیر مختلف را به خاطر بسپارید، تکنیکی ساده و سریع آموزش داده میشود.
نکتهی کلیدی برای تشخیص اینکه باید از کدام ضمیر مفعولی (مستقیم یا غیر مستقیم) استفاده کنید، این است که به حرف اضافهی قبل از اسم یا شیء متحرک نگاه کنید. اگر قبل از این کلمه حرف اضافه وجود داشت، پس باید از ضمیر مفعولی غیر مستقیم استفاده کنید. فقط فکر کنید: از آنجا که حرف اضافه وجود دارد، پس شما قرار است به طور غیر مستقیم به اسم اشاره کنید.
5.ضمایر انعکاسی
بیایید از دنیای ضمایر شخصی خارج شویم و به دنیای ضمایر انعکاسی و افعالی که با آن در جمله ظاهر میشوند، وارد شویم. برای بومیهای انگلیسیزبان، استفاده از ضمایر و افعال انعکاسی همیشه هم منطقی نیست و گاهی حشو به نظر میرسد. اما حالا که به مرحلهی متوسطه (Intermediate) در زبان فرانسه قدم میگذارید، بهتر است به آنها نگاهی کنید و ماهیتشان را بپذیرید.
در صورتی که ضمایر انعکاسی را بفهمید، استفاده از آنها آسانتر خواهد شد. البته فرار نکنید، چون استفاده از آنها در زبان فرانسه ضروری است و دیگر غیر منطقی به نظر نمیرسند.
کلمات me, te, se, nous و vous ضمایر انعکاسی هستند. در ادامه خواهید دید که این ضمایر به همراه افعال انعکاسی یا افعال ضمیری مورد استفاده قرار میگیرند.
مثال:
se laver — to wash oneself
خود را شستن
se casser — to break (a body part)
شکستن عضوی از بدن
s’habiller — to get dressed
لباس پوشیدن
ما آنها را با استفاده از ضمایر انعکاسی صرف میکنیم:
Je me lave.
Tu te laves.
Il se lave.
Nous nous lavons.
Vous vous lavez.
Ils se lavent.
(I wash myself, you wash yourself, etc.)
(من خودم را شستم، تو خودت را شستی و …)
شاید تکرار کلمهی nous nous برایتان بامزه باشد، اما ضمایر انعکاسی همیشه با فاعل سازگار هستند و به همراه افعال انعکاسی مورد استفاده قرار میگیرند.
ضمایر غیر شخصی (ضمایر بیشخصیت)
نه! ضمایر غیر شخصی (یا به عبارتی بیشخصیت) ضمایری نیستند که برای بیان جملات بیادبانه و سنگدلانه مورد استفاده قرار گیرند.
ضمایر غیر شخصی فقط با فاعل سازگار نیستند. یعنی جنسیت و تعداد فاعل را درنظر نمیگیرند. در ادامه به طور مختصر بخشی از رایجترین ضمایر غیر شخصی را مثال میزنیم:
Je sais que je peux remplacer des choses qui ne sont ni COD ni COI.
C’est mon super-pouvoir!
J’en trouve un et ZAP!
Il y a plusieurs pronoms que je peux utiliser.
(I know that I can replace things that are neither direct objects nor indirect objects. It’s my super-power! I find one and ZAP! There are several pronouns that I can use.)
(من میدانم که میتوانم کلماتی که ضمیر مفعولی مستقیم یا غیرمستقیم نیستند را هم جایگزین کنم. این قدرت ماورایی من است! من یکی را پیدا میکنم و اجی مجی لاترجی! حالا چند ضمیر وجود دارند که میتوانم از آنها استفاده کنم.)
6.ضمایر فاعلی غیر شخصی
- Ce, il
این همان It است. نه واقعا، این همان It است. در زبان انگلیسی ضمیر فاعلی غیر شخصی It است. در زبان فرانسه، از کلمهی Ce یا il استفاده میشود. این دو کلمه اغلب میتوانند به جای یکدیگر در جمله استفاده شوند. (انعطاف پذیری را ببین!). البته ce کلمهی رسمیتری است.
مثالها:
Il est possible que… — It is possible that…
امکانش هست که …
C’est moi. — It’s me
این منم
Il est nouveau. — It is new.
این جدید است.
C’est fini! — It’s finished!
تمام شد.
خیلی ساده و راحت بود. مبحثهای جالبتری هم پیش رویمان قرار دارد:
7.ضمایر نسبی (ضمایر موصولی)
اینها ضمایر متصل هستند. آنها جملهوارههای وابسته را به جملات اصلی متصل میکنند. به عبارت دیگر، آنها بخشی از یک جملهی بدون فاعل را به بخشی از یک جملهی فاعلدار متصل میکنند. در زبان فرانسه، پنج ضمیر نسبی وجود دارد که هر کدام معنی و مفهوم خاصی دارند.
- Que
در جملهوارههای وابسته، این ضمیر به جای مفعول مستقیم قرار میگیرد (مفعول مستقیم را که به خاطر دارید؟). عملکرد این کلمه شبیه «that» در زبان انگلیسی است. تنها فرق آنها این است که استفاده از «that» در زبان انگلیسی اختیاری و استفاده از «que» در زبان فرانسه، اجباری است!
مثال:
Où est la chose que j’ai achetée hier? — Where is the thing (that) I bought yesterday?
چیزی که دیروز خریدم کجاست؟
در اینجا، (que به lo chose (the thing اشاره میکند که در حقیقت مفعول مستقیم فعل (Acheter (to buy است.
- Qui
در جملهوارهی مستقل، این کلمه جایگزین فاعل (شخص یا شیء) قرار میگیرد. معادل این کلمه در زبان انگلیسی (who) است.
مثال:
Je voudrais un prof qui ne donne pas de devoirs. — I would like a teacher who doesn’t give homework.
من معلمی را دوست دارم که تکلیف نمیدهد.
هشدار! کلمهی qui کاری با افراد ندارد:
Cependant, le prof donne des devoirs qui nous aident à apprendre. — However, the teacher gives us homework that helps us learn.
با این حال، معلم مشقهایی میدهد که در یادگیری به ما کمک کنند.
در اینجا، qui به devoirs (تکالیف) اشاره میکند. کلمهای که در نقش فاعل فعل (aider (to help مورد استفاده قرار میگیرد.
- Lequel/Laquelle/Lesquels/Lesquelles
این کلمات به جای مفعول غیر مستقیم و بعد از حرف اضافه در جمله قرار میگیرند.
هرچند مراقب باشید. اگر اسم یک شخص باشد، باید از حرف اضافه + qui استفاده کنید. ممکن است بعدها با کاربردهای پیشرفتهتری از lequel آشنا شوید، اما فعلا بیایید به نکات مقدماتی بچسبیم. معادل انگلیسی این کلمه «which» است.
مثال:
Je n’ai pas lu la lettre à laquelle tu as répondu. — I didn’t read the letter to which you responded.
من نامهای که در پاسخ به من نوشته بودی را نخواندم.
- Dont
این کلمه به جای مفعولی که با حرف اضافهی de همراه باشد، قرار میگیرد. معادل انگلیسی این کلمه «whose» یا «that» است. از این کلمه با عباراتی مثل «parler» (speak of)، avoir besoin de (to need و (avoir peur de (be scared of استفاده میشود.
مثال:
Le pronom dont j’ai peur! — The pronoun that I’m scared of!
ضمیری که از آن میترسم!
- ضمیر Où به جای مکان در جمله قرار میگیرد. این یکی از بقیه سادهتر است. از این کلمه حتی به عنوان کلمهی پرسشی «where» هم استفاده میشود که یادگیری و حفظ آن را آسانتر میکند.
مثال:
C’est là où j’ai mangé hier. — It’s where I ate yesterday.
اینجا همان جایی است که دیروز غذایم را خوردم.
این ضمیر را حتی میتوان به جای زمان به کار برد.
مثال:
Mercredi, c’est le jour où je pars. — Wednesday, it’s the day that I leave.
چهارشنبه، روزی که من خواهم رفت.
8.ضمایر قیدی
خوشبختانه فقط دو کلمه برای این ضمیر وجود دارد: y و en
در یک جمله، کلمهی y به جای à + یک اسم (معمولا یک مکان) قرار میگیرد. درحالی که کلمهی en به جای de + یک اسم یا عبارت قرار میگیرد.
از en حتی میتوان به جای (تعداد + یک اسم) استفاده کرد. اینها ضمایر بسیار مهمی هستند که حتما هنگام یادگیری زبان فرانسه، از قبل آنها را شنیدهاید:
Il y a… (There is…) or J’en ai un (I have one)
بیایید کاربرد آنها را در مثالهای واقعیتر و طبیعیتری ببینیم:
- Y
مثالها:
Je voudrais aller à Paris BECOMES Je voudrais y aller. — I would like to go to Paris. I would like to go there.
من دوست دارم که به پاریس بروم. من دوست دارم که به آنجا بروم.
Il pense à l’été dernier BECOMES Il y pense. — He thinks of last summer. He thinks of it.
او به آخرین تابستان فکر میکند. او به آن فکر میکند.
نکتهی مهم: حتما مطمئن شوید که y را به جای à + یک مفعول استفاده میکنید. مراقب باشید که آن را با lequel اشتباه نگیرید (ضمیر متصلی که جملهوارهها را به یکدیگر متصل میکرد). همچنین حواستان باشد که آن را با lui/leur که برای ضمایر مفعولی غیر مستقیم (انسانها یا اشیاء متحرک) به کار میرود، اشتباه نگیرید. اگر در جملهای à کنار یک شئ متحرک قرار گرفته بود، آن موقع میتوانید از y استفاده کنید.
متوجه میشوید؟ متوجه شدید؟ بسیار عالی
- En
مثالها:
Ma mère prépare des pâtes. Ma mère en prépare. — My mom is preparing some pasta. My mom is preparing some.
مادرم مقداری پاستا میپزد. مادرم مقداری از آن را میپزد.
علاوه بر این، شما میتوانید وقتی به تعداد و مقدار یک کلمه اشاره شده است، از en استفاده کنید.
مثال:
Il a beaucoup de bonbons. Il en a beaucoup. (He has a lot of candy. He has a lot of it.)
او تعداد زیادی آبنبات دارد. او تعداد زیادی از آن دارد.
Elle a deux livres. Elle en a deux. (She has two books. She has two of them.)
او دو کتاب دارد. او دو تا از آن دارد.
نکتهی مهم: اگر شما راجع به مقدار و کمیت چیزی حرف میزنید، به ضمیر En احتیاج پیدا میکنید. برای مثال، شما نمیتوانید بگویید: « J’ai un». این عبارت هیچ معنی مشخصی ندارد یا فقط میتواند در ابتدای جمله قرار بگیرد : «J’ai un… livre (I have a… book)». برای اینکه منظور خود را بفهمانید، باید از en استفاده و جمله را خلاصه کنید: J’en ai un (I have one) .
9.ضمایر نکره
این ضمایر کلمات نامشخصی هستند که شما میتوانید برای خلاص شدن از حجم زیاد لغات، از آنها استفاده کنید. آنها میتوانند به عنوان فاعل، مفعول یا حرف اضافه در یک جمله مورد استفاده قرار بگیرند. این ضمایر بسیار مفید و پرکاربرد هستند. در ادامه برخی از آنها را با معادل معنای انگلیسی و فارسی برایتان نوشتهایم:
d’autres — others
دیگران
chacun (e) — each one
هر کدام
Certain(e)s — certain ones
موارد خاص
plusieurs — several
چندین
quelque chose — something
برخی
quelqu’un — someone
یکی
tout — everything
هرچیزی
tout le monde — everyone
هرکسی
نکتهی مهم: اگر به جای فاعل از این ضمایر استفاده میکنید، فعل را با وجه سوم شخص مفرد یا سوم شخص جمع صرف کنید.
حالا شما راجع به دنیای ضمایر، اصل مطلب را میدانید. کافی است این ضمایر را یاد بگیرید تا بتوانید مثل یک بومی فرانسویزبان صحبت کنید و از استفاده از اسامی اضافه در جمله پرهیز کنید.
تمرین اضافه!
وقتی در یک عبارت، بیش از یک ضمیر وجود دارد، باید آنها را در جایگاه صحیح خود قرار دهید.
اگر حس و حال موسیقی را دارید و باید این ضمایر را به خاطر بسپارید، پس آنها را شبیه «diddy» کوچولو با ریتم ملودی « Frère Jacques» بخوانید و حفظ کنید:
me, te, nous, vous
me, te, nous, vous
le, la, les
le, la, les
lui, leur
lui, leur
y
en
y
en
بیشتر بخوانید: 10 حالت سلام و احوال پرسی برای زبان آموزان فرانسوی
بیشتر بخوانید: بهترین روش یادگیری زبان فرانسه در منزل
نظر خود را با ما در میان بزارید