برنامه درسی؛ نقشه راه برای دستیابی به اهداف آموزش و یادگیری
برنامه درسی نه تنها به مدرس، نقشه راه (یک آغاز، میانه و یک پایان) را نشان می‌دهد، بلکه این آزادی را به او می‌دهد تا خارج از اصول و چارچوب‌های همیشگی فکر کند و برای ارائه انواع تجربه‌های یادگیری برای دانش‌آموزان خلاقیت داشته باشد.
هر درسی نیاز به یک برنامه‌ریزی جامع و کامل دارد که به اهدافش برسد.
دوره های آموزش زبان انگلیسی |
|
| دوره حضوری | آموزش زبان انگلیسی برای کودکان |
| دوره حضوری | آموزش زبان انگلیسی برای نوجوانان |
| دوره حضوری | آموزش زبان انگلیسی برای بزرگسالان |
برنامه‌ریزی درباره مرحله پیش مطالعه، هنگام مطالعه و بعد از مطالعه، به مدرس راه و روشی می‌دهد تا آن را دنبال کند. بازیافت بحث‌ها و فعالیت‌های تست شده برای برنامه‌های درسی می‌تواند برای مدرس مثل یک بالشت پر قو عمل کند. یک برنامه درسی باید دقیق و جامع باشد و همه چیز را در کوتاه‌ترین زمان ممکن به مخاطب انتقال بدهد. چنین نوعی از برنامه درسی شامل سخنرانی‌ها (ارائه)، تکالیف، برگه‌های تمرین، ارزیابی رسمی و غیررسمی، معرفی مفاهیم جدید گرامری، تقویت و تمرین مطالب قبلی و منابع مورد نیاز است. همچنین تکالیف و ارزیابی‌ها برای فرآیندهای یادگیری متفاوت، فرق می‌کند. برنامه‌های درسی برای انواع زبان‌آموزان قابل طراحی است و آن‌ها را تشویق می‌کند تا به سمت جلو حرکت کنند و مسئولیت یادگیری‌شان را به عهده بگیرند. اگر تمام این مسائل آماده و در دسترس باشند، تنها کاری که یک مدرس یا زبان‌آموز باید انجام بدهد این است که دستورالعمل‌ها را دنبال و نیازهایش را رفع کند. با برنامه‌ریزی دقیق، پیچاندن کلاس به حداقل می‌رسد و راحت‌تر می‌توانید کلاس درس را مدیریت کنید.
فعالیتی که پیش از مطالعه به زبان‌آموزان داده می‌شود، آن‌ها را با زمینه کلی متن و درسی که قرار است یاد بگیرند آشنا می‌کند. این فعالیت می‌تواند در قالب یک پرسشنامه، پازل کلمه یا یک بحث کلاسی باشد. مثلا اگر می‌خواهید درباره «روز مادر» صحبت کنید، از زبان‌آموزانتان بپرسید «روز مادر چه روزی است؟». این مسئله آن‌ها را به این مسئله هدایت می‌کند که چرا باید روز مادر را جشن گرفت و هدف این روز چیست. هنگام انجام این فعالیت کلاسی، مدرس اطمینان حاصل می‌کند که تمام دانش‌آموزان در بحث کلاسی شرکت کنند و هر جوابی که به ذهنشان می‌آید بگویند که البته گاهی جواب‌های بعضی از زبان‌آموزان شبیه هم خواهد بود. این مبحث می‌تواند به دنبال این سوال باشد که «کدام یک از بچه‌های کلاس بیشتر در کارهای خانه به مادرشان کمک می‌کنند؛ دخترها یا پسرها؟». این فعالیت‌ها یا بحث‌ها با تغییراتی جزئی دوباره و دوباره تکرار می‌شوند. این سوال باعث می‌شود زبان‌آموزان درباره تبعیض جنسیتی صحبت کنند و اینکه چطور یا چرا نباید دچار این تبعیض شوند.
امسال در کلاس‌هایم بحثی را مطرح کردم که «بچه‌های این کلاس معتقدند پسرها باید آشپزی یاد بگیرند.» بحث و مذاکره بسیار جذابی بین زبان‌آموزان شروع شد و هر کدام درباره موضوعی موافق یا مخالف بودند و آن را ابراز می‌کردند. تماشای این بحث بی‌نهایت جالب بود و شروع کلاس با بحثی این‌چنین موفقیت چشم‌گیری بود که من را به این فکر انداخت که سال بعد هم این سوال را در کلاس‌هایم بپرسم. حتی تشویق شدم نمایش‌نامه‌ای در این‌باره بنویسیم و هر کدام از زبان‌آموزان با خواندن قسمت‌های مخصوص خودشان، نقش‌های مختلف را بازی کنند. برنامه‌ریزی کردم نمایش‌نامه کجا باید متوقف شود، کجا و به شکلی سوال پرسیده شود و کجا آن‌ها را به دانشی فراتر از متن کتاب هدایت کنم. این برنامه‌یزی برای من بسیار مفید بوده است چون می‌توانم عکس‌العمل آن‌ها نسبت به فیلم‌نامه را بدانم و برای تدریس به آن‌ها آماده شوم.
در انتها، زبان‌آموزان من به گرو‌ه‌های مختلفی تقسیم شدند و سوال‌هایی از متن را به همراه جواب آن‌ها استخراج کردند. هر گروه از گروه دیگر سوالاتی می‌پرسیدند و درباره پاسخ آن‌ها با هم بحث و مذاکره می‌کردند. این فعالیت بسیار مفید است، چون زبان‌آموزان تلاش می‌کنند به همکلاسی‌هایشان ثابت کنند باهوش‌تر از آن‌ها هستند و برای اثبات این مسئله سعی می‌کردند سوال‌های سخت‌تری طرح کنند. این جلسه از کلاس، هر سال جذاب‌تر می‌شود، چون به قلمروها و مناطق ناشناخته جدیدی وارد می‌شویم که سال‌های پیش خبری از آن‌ها نبود و هر سال سوالات جدیدی مطرح می‌شود که با سوال‌های معمولی و همیشگی تفاوت دارد.
با پوشش دادن سه مهارت اصلی زبان یعنی شنیدن، مکالمه و خواندن، من با چهارمین مهارت یعنی نگارش ادامه دادم. موضوعاتی که برای نگارش مقاله یا انشا در کلاس انتخاب می‌کنم «توانمندسازی زنان»، «برابری جنسیتی چطور و چرا باید رعایت شود»، «دستی که گهواره را تکان می‌دهد، در جهان حکمرانی می‌کند» و موضوعات دیگر است. البته درباره موضوع آخر به زبان‌آموزانم توضیح دادم دستی که گهواره را تکان می‌دهد لزوما دست یک مادر نیست و می‌تواند دست یک پدر هم باشد. زبان‌آموزان می‌توانند افکار و نظراتشان را در قالب مقاله‌ای در روزنامه، یک انشا، یک شعر یا داستان کوتاه بیان کنند و سپس نوشته آن‌ها روی صفحه‌نمایش خوانده و درباره آن بحث می‌شود؛ البته همیشه تلاشم این بوده است که این بحث‌ها، انتقاداتی سازنده یا تعریف‌هایی منطقی باشد تا به یادگیری و پیشرفت زبان‌آموز کمک کند. این کار برای آن‌ها حکم یک انگیزه و محرک دارد که بتوانند نوشته‌های خود را بهتر کنند. همچنین مطمئن می‌شوم تمام این مقالات در مجله مدرسه چاپ شود یا جایی در اینترنت برای عموم مردم قابل دسترس باشد.
اما هر متن، هر شعر و هر کلاسی، فرصت‌هایی پیش‌بینی نشده هم در اختیار زبان‌آموز قرار می‌دهند تا کلاس درس را به یک تجربه فوق‌العاده تبدیل کنند. برنامه‌های درسی دقیق، کامل و خاص به مدرس این امکان را می‌دهد تا بتواند به راحتی از برنامه فاصله بگیرد و هر زمان نیاز شد به برنامه برگردد و به اهداف آموزش و یادگیری برسد.
بیشتر بخوانید: ایده‌هایی برای ایجاد و اجرای مهارت‌های نرم در کلاس زبان انگلیسی
بیشتر بخوانید: نحوه یادگیری زبان انگلیسی با ترجمه: راهنمای جامع گام به گام
نظر خود را با ما در میان بزارید