صرف افعال بی قاعده آلمانی یکی از مهمترین اقداماتی است که در مسیر یادگیری زبان آلمانی باید انجام دهید. این افعال، معمولا از هیچ الگوی خاصی پیروی نمیکنند و به همین علت کارکردن با آنها و یادگیری این افعال کمی سخت و دشوار است. این افعال، معمولا دستهبندی متفاوتی دارند که یادگیری هریک از این دستهبندیها به شما کمک میکند تا بتوانید به شکل بهتری از افعال بیقاعده استفاده کنید.
در ادامه این مطلب، قصد داریم کمی بیشتر درباره افعال بیقاعده در زبان آلمانی صحبت کرده و اطلاعات مفید و کاربردی را درباره نحوه صرف کردن آنها در اختیار شما قرار دهیم. پس برای داشتن اطلاعات بیشتر در این زمینه، با ما همراه باشید.
اهمیت افعال بیقاعده در آلمانی
یادگیری صرف افعال بی قاعده آلمانی، از جهات مختلف میتواند برای شما مفید و کاربردی باشد. این افعال، اهمیت بسیار زیادی در دستور زبان آلمانی دارند و به همین علت، در آموزش خصوصی زبان آلمانی برای نوجوانان و بزرگسالان، معمولا تمرکز زیادی روی آنها وجود دارد. از جمله دلایل اهمیت این افعال، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- این افعال، کاربردهای بسیار زیادی در مکالمات روزمره به زبان آلمانی دارند و اگر به برخی از مهمترین آنها مسلط نباشید، درک جملات زبان آلمانی برایتان بسیار سخت خواهد بود.
- این افعال، گاهی اوقات ممکن است در حین صرف شدن ریشه فعل را نیز تغییر دهند و به همین علت، باید کاملا آنها را یاد گرفته باشید.
- این افعال، در زمانهای گذشته و زمانهای ترکیبی نیز کاربردهای بسیار زیادی دارند.
- افعال بیقاعده در زبان آلمانی، نهتنها در مکالمات روزمره کاربردهای بسیار زیادی دارند، بلکه در نوشتار رسمی به این زبان نیز استفاده میشوند.
- در نهایت یادگیری این افعال، به شما کمک میکند تا به شکل بهتری بتوانید به اصطلاحات و عباراتی که به زبان آلمانی هستند مسلط شده و از آنها در جملات و مکالمات خودتان استفاده کنید.

معرفی دستهبندی افعال بیقاعده
برای اینکه بتوانید صرف افعال بی قاعده آلمانی را یاد بگیرید، یکی از مهمترین نیازهای شما این خواهد بود که با دستهبندی این افعال آشنا شوید. به طور کلی افعال بیقاعده در زبان آلمانی را میتوانیم به چهار دسته مختلف تقسیم کنیم که هریک از این دستهها، ویژگیهای مخصوص به خود را دارند. در ادامه، این چهار دستهبندی را به شما معرفی میکنیم:
1- دستهبندی براساس تغییر حروف صدادار در زمان حال
برخی از افعال بیقاعده زبان آلمانی، در زمان حال و در دوم و سوم شخص مفرد، تغییر حروف صدادار را تجربه میکنند. در دسته اول، حرف صدادار e به i یا ie تبدیل میشود. مثالهای زیر را ببینید:
sehen → du siehst, er sieht (دیدن)
geben → du gibst, er gibt (دادن)
lesen → du liest, er liest (خواندن)
دسته دیگر به شکلی است که حرف صدادار a به ä تبدیل میشود. مثالهای زیر را ببینید:
fahren → du fahrst, er fahrt (رانندگی/رفتن)
laufen → du laufst, er lauft (دویدن)
schlafen → du schlafst, er schlaft (خوابیدن)
2- دستهبندی براساس تغییر ریشه در گذشته ساده
وقتی که قصد یادگیری صرف افعال بی قاعده آلمانی را دارید، باید بدانید که یک دستهبندی رایج برای این افعال، دستهبندی آنها براساس تغییر ریشه در زمان گذشته ساده است. این تغییرات را در ادامه برای شما آوردهایم:
i → a → u
finden → fand → gefunden (یافتن)
singen → sang → gesungen (خواندن [آواز])
ei → i → i
bleiben → blieb → geblieben (ماندن)
schreiben → schrieb → geschrieben (نوشتن)
e → a → o
brechen → brach → gebrochen (شکستن)
helfen → half → geholfen (کمک کردن)
ie → o → o
fliegen → flog → geflogen (پرواز کردن)
ziehen → zog → gezogen (کشیدن)
3- افعال کاملا بیقاعده
دسته سوم از افعال بیقاعده آن دسته از افعالی هستند که به معنای واقعی کلمه هیچ قاعده ثابتی برای آنها وجود نداشته و از هیچ الگوی ثابتی پیروی نمیکنند. به همین علت، برای یادگیری آنها تنها راهی که پیش روی شما قرار دارد این است که آنها را بهصورت جداگانه حفظ کنید. از جمله مهمترین این افعال، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
sein → war → gewesen (بودن)
haben → hatte → gehabt (داشتن)
werden → wurde → geworden (شدن)
gehen → ging → gegangen (رفتن)
kommen → kam → gekommen (آمدن)
4- افعال مختلط
این افعال بیقاعده، جز خاصترین افعالی بیقاعده در زبان آلمانی به شمار میآیند. در آنها معمولا ریشه فعل تغییر میکند، اما پسوند آنها کاملا مثل افعال باقاعده است. بیایید چند مثال را درباره این افعال بررسی کنیم:
bringen → brachte → gebracht (آوردن)
denken → dachte → gedacht (فکر کردن)
wissen → wusste → gewusst (دانستن)

صرف در زمان حال، گذشته ساده و کامل
به منظور یادگیری صرف افعال بی قاعده آلمانی، یکی از بهترین گزینهها برای شما این خواهد بود که نحوه صرف برخی از افعال بیقاعده بسیار کاربردی را در سه زمان حال، گذشته ساده و کامل بررسی کنید. در این بخش، قصد داریم این افعال را به همراه نحوه صرف آنها در زمانهای مختلف به شما معرفی کنیم:
1- فعل sein به معنای بودن، فعلی کاملا بیقاعده
اگر بخواهید این فعل را در زمان حال یا همان Prasens صرف کنید، میتوانید به شکل زیر عمل کنید:
ich bin – du bist – er/sie/es ist – wir sind – ihr seid – sie/Sie sind
اما اگر بخواهید آن را در زمان گذشته ساده یا Prateritum صرف کنید، باید طبق دستورالعمل زیر عمل کنید:
ich war – du warst – er war – wir waren – ihr wart – sie waren
صرف این فعل بیقاعده در زمان گذشته کامل یا Perfekt نیز به شکل زیر انجام میشود:
ich bin gewesen – du bist gewesen – er/sie/es ist gewesen – wir sind gewesen – ihr seid gewesen – sie/Sie sind gewesen
2- صرف فعل haben به معنای داشتن
صرف این فعل بیقاعده در زمان حال به شکل زیر انجام میشود:
ich habe – du hast – er hat – wir haben – ihr habt – sie haben
اگر بخواهید آن را در گذشته ساده صرف کنید، میتوانید به شکل زیر عمل کنید:
ich hatte – du hattest – er hatte – wir hatten – ihr hattet – sie hatten
صرف این فعل در زمان گذشته کامل نیز به شکل زیر است:
ich habe gehabt – du hast gehabt – er/sie/es hat gehabt – wir haben gehabt – ihr habt gehabt – sie/Sie haben gehabt
3- صرف فعل gehen به معنای رفتن
برای اینکه صرف افعال بی قاعده آلمانی را یاد بگیرید، فعل gehen یکی از مهمترین افعالی است که باید صرف آن را یاد بگیرید، چراکه در مکالمات روزمره به زبان آلمانی، بیشترین کاربرد را دارد. صرف این فعل در زمان حال، به شکل زیر انجام میشود:
ich gehe – du gehst – er geht – wir gehen – ihr geht – sie gehen
در صورتی که بخواهید این فعل بیقاعده را در زمان گذشته ساده صرف کنید، میتوانید از دستورالعمل زیر پیروی کنید:
ich ging – du gingst – er ging – wir gingen – ihr gingt – sie gingen
برای صرف این فعل در زمان گذشته کامل نیز باید به شکل زیر اقدام کنید:
ich bin gegangen – du bist gegangen – er/sie/es ist gegangen – wir sind gegangen – ihr seid gegangen – sie/Sie sind gegangen
4- فعل kommen به معنای آمدن
فعل kommen از دیگر افعال بیقاعده پرکاربرد در زبان آلمانی به شمار میآید که معمولا در آموزش خصوصی زبان آلمانی نیز توضیحات کاملی درباره این فعل به شما ارائه میشود. نحوه صرف این فعل در زمان حال به شکل زیر است:
ich komme – du kommst – er kommt – wir kommen – ihr kommt – sie kommen
صرف این فعل بیقاعده در زمان گذشته ساده به شکل زیر است:
ich kam – du kamst – er kam – wir kamen – ihr kamt – sie kamen
اما اگر بخواهید این فعل را در زمان گذشته کامل صرف کنید، میتوانید از دستورالعمل زیر پیروی کنید:
ich bin gekommen – du bist gekommen – er/sie/es ist gekommen – wir sind gekommen – ihr seid gekommen – sie/Sie sind gekommen
5- فعل بیقاعده nehmen به معنای گرفتن، با تغییر در ریشه
Nehmen یکی از افعال بیقاعده در زبان آلمانی است که در زمان صرف در زمانهای مختلف، معمولا ریشه آن تغییر میکند. به همین علت، شما نیازمند این هستید که نحوه صرف آن را حفظ کنید و تا جای ممکن به دنبال پیداکردن الگوی خاصی در آن نباشید. صرف این فعل در زمان حال، به شکل زیر انجام میشود:
ich nehme – du nimmst – er nimmt – wir nehmen – ihr nehmt – sie nehmen
اگر بخواهید این فعل را در زمان گذشته ساده صرف کنید، باید به شکل زیر عمل کنید:
ich nahm – du nahmst – er nahm – wir nahmen – ihr nahmt – sie nahmen
در نهایت صرف این فعل در زمان گذشته کامل نیز به شکل زیر انجام میشود:
ich habe genommen – du hast genommen – er/sie/es hat genommen – wir haben genommen – ihr habt genommen – sie/Sie haben genommen

مثالها و جدول صرف کامل
در جدول زیر، صرف افعال بی قاعده آلمانی در 5 زمان مهم را باهم بررسی میکنیم:
فعل | Präsens | Präteritum | Perfekt | Plusquamperfekt | Futur I |
Sein | ich bin – du bist – er ist – wir sind – ihr seid – sie sind | ich war – du warst – er war – wir waren – ihr wart – sie waren | ich bin gewesen – du bist gewesen – er ist gewesen – wir sind gewesen – ihr seid gewesen – sie sind gewesen | ich war gewesen – du warst gewesen – er war gewesen – wir waren gewesen – ihr wart gewesen – sie waren gewesen | ich werde sein – du wirst sein – er wird sein – wir werden sein – ihr werdet sein – sie werden sein |
Haben | ich habe – du hast – er hat – wir haben – ihr habt – sie haben | ich hatte – du hattest – er hatte – wir hatten – ihr hattet – sie hatten | ich habe gehabt – du hast gehabt – er hat gehabt – wir haben gehabt – ihr habt gehabt – sie haben gehabt | ich hatte gehabt – du hattest gehabt – er hatte gehabt – wir hatten gehabt – ihr hattet gehabt – sie hatten gehabt | ich werde haben – du wirst haben – er wird haben – wir werden haben – ihr werdet haben – sie werden haben |
Gehen | ich gehe – du gehst – er geht – wir gehen – ihr geht – sie gehen | ich ging – du gingst – er ging – wir gingen – ihr gingt – sie gingen | ich bin gegangen – du bist gegangen – er ist gegangen – wir sind gegangen – ihr seid gegangen – sie sind gegangen | ich war gegangen – du warst gegangen – er war gegangen – wir waren gegangen – ihr wart gegangen – sie waren gegangen | ich werde gehen – du wirst gehen – er wird gehen – wir werden gehen – ihr werdet gehen – sie werden gehen |
Kommen | ich komme – du kommst – er kommt – wir kommen – ihr kommt – sie kommen | ich kam – du kamst – er kam – wir kamen – ihr kamt – sie kamen | ich bin gekommen – du bist gekommen – er ist gekommen – wir sind gekommen – ihr seid gekommen – sie sind gekommen | ich war gekommen – du warst gekommen – er war gekommen – wir waren gekommen – ihr wart gekommen – sie waren gekommen | ich werde kommen – du wirst kommen – er wird kommen – wir werden kommen – ihr werdet kommen – sie werden kommen |
Sehen | ich sehe – du siehst – er sieht – wir sehen – ihr seht – sie sehen | ich sah – du sahst – er sah – wir sahen – ihr saht – sie sahen | ich habe gesehen – du hast gesehen – er hat gesehen – wir haben gesehen – ihr habt gesehen – sie haben gesehen | ich hatte gesehen – du hattest gesehen – er hatte gesehen – wir hatten gesehen – ihr hattet gesehen – sie hatten gesehen | ich werde sehen – du wirst sehen – er wird sehen – wir werden sehen – ihr werdet sehen – sie werden sehen |
Nehmen | ich nehme – du nimmst – er nimmt – wir nehmen – ihr nehmt – sie nehmen | ich nahm – du nahmst – er nahm – wir nahmen – ihr nahmt – sie nahmen | ich habe genommen – du hast genommen – er hat genommen – wir haben genommen – ihr habt genommen – sie haben genommen | ich hatte genommen – du hattest genommen – er hatte genommen – wir hatten genommen – ihr hattet genommen – sie hatten genommen | ich werde nehmen – du wirst nehmen – er wird nehmen – wir werden nehmen – ihr werdet nehmen – sie werden nehmen |
در ادامه، چند مثال را برای یادگیری هرچه بهتر صرف افعال بی قاعده آلمانی به شما ارائه میدهیم:
Ich bin mude
من خسته هستم.
Ich hatte viel Arbeit
من خیلی کار داشتم.
Du bist gegangen fruh
تو زود رفتهای.
Ich war gekommen nach Hause
من به خانه رفته بودم.
Ich werde sehen was passiert
خواهم دید چه اتفاقی میافتد.
Ich nehme einen Apfel
من یک سیب میگیرم.

تمرینهای نمونه و تست
در این بخش، چند تمرین را برای یادگیری صرف افعال بی قاعده آلمانی به شما ارائه میدهیم. دقت داشته باشید که در آموزش آنلاین زبان آلمانی میتوانید به تمرینات بیشتری در این زمینه دسترسی پیدا کنید:
تمرین اول: فعل مناسب را در سه زمان Prasens / Prateritum / Perfekt در جای خالی قرار دهید:
Ich ___ (sein) mude gestern. (Prateritum)
Du ___ (haben) schon Fruhstuck gegessen. (Perfekt)
Wir ___ (gehen) heute ins Kino. (Prasens)
Sie ___ (kommen) punktlich zum Treffen. (Perfekt)
تمرین دوم: برای هر جمله، زمان مناسب را انتخاب و صرف فعل را کامل کنید:
Ich ___ ein Buch.
Wir ___ nach Hause.
Er ___ sehr glucklich.
Du ___ das Bild schon.
تمرین سوم: با توجه به زمان داده شده، یک جمله کامل با فعل مدنظر بسازید:
nehmen – Perfekt – ich/Apfel
gehen – Futur I – wir/Kino
sein – Plusquamperfekt – du/mude
sehen – Prasens – er/Vogel
kommen – Prateritum – sie/spat
تمرین چهارم: جملات داده شده را به زمانی که آوردهایم تغییر دهید:
Ich gehe heute zur Schule. → Perfekt
Er hat gesehen den Film. → Prateritum
Wir sind gekommen gestern Abend. → Futur I
Du warst krank letzte Woche. → Prasens
سخن پایانی
بعد از اینکه با صرف افعال بی قاعده آلمانی آشنا شدید، احتمالا شما هم علاقهمند شدهاید تا با زبان آلمانی بیشتر آشنا شده و بتوانید این زبان را به شکلی اصولی و استاندارد یاد بگیرید. برای انجام این کار، شرکت در یک کلاس آموزش زبان آلمانی میتواند بهترین گزینه برای شما باشد. آموزشگاه زبان ایرانمهر یکی از بهترین آموزشگاههایی است که امروزه این کلاسها را با بالاترین کیفیت و مناسبترین هزینه ممکن برگزار میکند. برای ثبتنام در این کلاسها، کافی است که همین حالا با کارشناسان ما در ایرانمهر تماس بگیرید.
سوالات متداول
کدام افعال با فعل بیقاعده sein و کدام افعال با haben صرف میشوند؟
افعال حرکتی یا افعالی که تغییر حالت دارند مثل gehen, kommen با sein و بیشتر افعال دیگر مثل sehen, nehmen با haben صرف میشوند.
بهترین روش برای یادگیری افعال بیقاعده در زبان آلمانی چیست؟
بهترین روش این است که افعال پرکاربرد را حفظ کرده و صرف درست آنها را تمرین کنید. دستهبندی این افعال نیز میتواند به شما در یادگیری هرچه بهتر آنها کمک کند.
چرا یادگیری افعال بیقاعده در زبان آلمانی مهم است؟
چون بسیاری از افعال پرکاربرد در مکالمات به زبان آلمانی و همینطور نوشتار این زبان، جز افعال بیقاعده به شمار میآیند و برای داشتن یک مکالمه خوب، نیازمند یادگیری و استفاده از آنها هستید.
بیشتر بخوانید: آموزشگرامر افعال زبان آلمانی: افعال با قاعده و بیقاعده آلمانی
بیشتر بخوانید: گرامر زبان آلمانی را با تکنیک های مفید، سریع تر یاد بگیرید
منابع: