تاثیر مهارت مکالمه به زبان انگلیسی در ظاهر شما

شاید با خودتان فکر کنید چه علتی دارد زبان انگلیسی را شبیه بومی‌های انگلیسی‌زبان صحبت کنیم؟ شاید به لهجه‌ی هندی‌ها یا روسی‌ها فکر کنید. یا حتی همیشه به نحوه‌ی انگلیسی صحبت کردن کره‌ای‌ها و ژاپنی‌ها فکر کنید. چون وقتی سعی می‌کنند انگلیسی صحبت کنند، شاید به خاطر لهجه‌ی شرقی، حتی یک کلمه از آن را هم متوجه نشوید. شاید همیشه این سوال در گوشه‌ی ذهنتان وجود داشته باشد که چرا در آموزشگاه‌ها و دانشگاه‌های کشورمان، تا این حد به تسلط، تلفظ و مهارت در مکالمه تاکید می‌شود، یا چه اشکالی دارد که زبان انگلیسی را با لهجه‌ی فارسی صحبت کنیم؟

حتی اگر به گویندگان فارسی‌زبان اخبار Press TV دقت کرده باشید، متوجه می‌شوید که آن‌ها نسبت به سایر گویندگان، مهارت بیشتری در مکالمه به زبان انگلیسی دارند. در حقیقت شاید بتوان گویندگان اخبارPress TV  را به عنوان کسانی در نظر گرفت که از روش‌های کاملا استاندارد برای بیان جملات و بیانیه‌های انگلیسی استفاده می‌کنند. این مسئله  تا مدت‌ها برای من هم سوال بود که چرا همه چیز باید انقدر سخت باشد و چرا مثل سایر ملت‌ها نمی‌توانیم کمی به خودمان راحت بگیریم. به خوبی به خاطر دارم که وقتی با یکی از دوستانم که اصالتا چینی بود صحبت می‌کردم، به هیچ وجه نمی‌توانست حتی فرق بین لهجه‌ی بریتانیایی و انگلیسی را تشخیص دهد. ولی به سبب مهارتش در زبان انگلیسی، شغل خوبی داشت و در یکی از بزرگترین شرکت‌های چینی کار می‌کرد. اما تعداد زیادی از زبان‌آموزان انگلیسی در ایران، حتی نمی‌توانند به خودشان این جرأت را بدهند و برای تدریس زبان انگلیسی به بچه‌ها اقدام کنند. چون از نظر لهجه و تلفظ مشکلات زیادی دارند. ولی در مقایسه با دوست چینی من، پروفسور زبان انگلیسی به نظر می‌رسیدند. هرچه بیشتر گذشت، سوالاتی که در سرم وجود داشت بیشتر شد و احساس کردم این سختگیری روی لهجه و تلفظ در آموزشگاه‌ها و دانشگاه‌های ایران منصفانه نیست و شاید کمی ریشه‌ی «غرب‌گرایی» در آن‌ها دیده می‌شود که تا این حد اصرار می‌کنند همه‌ی زبان‌آموزان شبیه بومی‌های انگلیسی‌زبان صحبت کنند.

شاید وقتی تمرین تلفظ سخت ‌شود یا استاد شما دائما از شما غلط بگیرد، تمام این سوالات از فکرتان عبور کند. اما در حقیقت شما باید بر اساس هدفی که دارید به زبان مورد نظر تسلط پیدا کنید. اگر هدف شما صرفا سرگرمی یا مسافرت است، صحبت کردن با همان لهجه‌ی فارسی کفایت می‌کند. ولی اگر هدف شما مهاجرت به کشورهای انگلیسی‌زبان است، قضیه فرق خواهد کرد. جالب است بدانید که حتی بومی‌های انگلیسی‌زبان بریتانیایی که به آمریکا سفر می‌کنند، در بیان خواسته‌های خود با مشکل رو‌به‌رو می‌شوند، و آن هم به خاطر تفاوت پررنگ لهجه در زبان انگلیسی بریتانیایی و آمریکایی است. پس همه‌چیز به آن راحتی که شما فکر می‌کنید نیست و برای مسافرت کردن هم باید روی تلفظ و لهجه‌ی خود کار کنید! شاید به عنوان یک فارسی‌زبان، راحت‌تر منظور توریست‌ها را که سعی دارند به زبان فارسی صحبت کنند متوجه شوید؛ اما این قضیه در کشورهای انگلیسی ‌زبان فرق دارد. برای مثال اگر یک فرانسوی که نمی‌تواند حرف «r» را تلفظ کند، در انگلستان کلمه‌ی «Water» را به زبان بیاورد؛ واقعا کسی متوجه منظورش نمی‌شود و البته کسی هم زحمت فهمیدن منظور او را به خودش نمی‌دهد! پس در چنین شرایطی، تنها کسی که می‌تواند نجاتتان دهد، خود شما هستید! حالا فرض کنید بخواهید که به یک کشور انگلیسی‌زبان مهاجرت کنید! طبیعتا اوضاع چند برابر سخت‌تر و وحشتناک‌تر خواهد شد و اگر بخواهید فرزند خود را به مدرسه‌ی انگلیسی‌زبان بفرستید، مطمئنا در شرایط آزاردهنده‌ای قرار خواهد گرفت. پس شما باید پیشاپیش به فکر نجات خود باشید و از فرصتتان استفاده کنید. اگر فکر می‌کنید که این حرف‌ها اغراق است و آنقدری که من می‌گویم کسی به شما سخت نمی‌گیرد، به خواندن این مقاله ادامه دهید.

 در ادامه، گزارشی تهیه کرده‌ایم که میزان حساسیت و اهمیت تسلط بسیار بالا به زبان انگلیسی را در کشورهای انگلیسی‌زبان مشخص می‌کند:

وقتی که نمایندگان مجلس در اوایل ماه ژانویه، طرح‌های پیشنهادی جدیدی را در رابطه با توسعه‌ی یکپارچگی مهاجران انگلستان تصویب کردند، یکی از جنجالی‌ترین بخش‌های آن به مهارت صحبت‌کردن به زبان انگلیسی مربوط می‌شد. طبق گزارشی که توسط نماینده‌ی کارگران «چوکا اومانا» از طریق «گروه پارلمانی همگانی» در اینستاگرام منتشر کرد، بیانیه‌ی زیر ابلاغ گردید:

تمام مهاجران باید قبل از ورود به انگلستان یا زبان انگلیسی را یاد بگیرند و یا به محض ورود، در کلاس‌های اجباریESOL  (زبان انگلیسی برای بومیان زبان‌های دیگر) شرکت کنند.

در اینجا فرض بر این است که مهاجران نمی‌توانند به زبان انگلیسی صحبت کنند یا هنوز آنقدر به این زبان مسلط نشدند که بتوانند با جامعه‌ی بریتانیایی یکی شوند. هرچند، طرح پیشنهادی یاد شده این حقیقت را کتمان می‌کند که زبان انگلیسی یک زبان بین‌المللی است و توسط دو میلیارد چند‌زبانه در دنیا صحبت می‌شود.

به‌ این ترتیب، طبق گفته‌ی زبان‌شناس معروف «آدریان هالیدی» (Adrian Holliday)، مکتبی با عنوان «گویش به زبان مادری» (Native-speakersim) پیش می‌آید که اعتقاد به برتری زبانی «بومی‌زبان‌ها‌» دارد و بین متکلمان غیربومی تبعیض قائل می‌شوند.

 اما این تبعیض معمولا بر اساس مهارت‌های حقیقی در زبان انگلیسی شکل نمی‌گیرد، بلکه به مراتب نگران‌کننده‌تر است و در حقیقت بر اساس قومیت افراد شکل خواهد گرفت.

زبان و ظاهر

برای اینکه حساسیت این موضوع را نشان دهیم، می‌توانیم به گزارش «Channel 4 news» راجع به طرح پیشنهادی نمایندگان مجلس در پنجم ژانویه اشاره کنیم.

در این گزارش مصاحبه‌ای بین دو زن که در انگلستان زندگی می‌کردند صورت گرفت. یکی از آن‌ها اهل سومالی و دیگری اهل گامبیا بود. این دو زن به عنوان نماینده‌ی بخش خاصی از مهاجران انگلستان معرفی شده بودند که باید طبق طرح پیشنهادی جدید به صورت اجباری در کلاس‌های ESOL شرکت می‌کردند.

اما هر دو برای پاسخ به سوالات مصاحبه‌کننده که راجع به طرح شرکت در کلاس‌های زبان انگلیسی بود؛ به خوبی صحبت می‌کردند و از پس مکالمه‌ با بومی‌های انگلیسی‌زبان برآمدند.

دو زن دیگر که از جنوب صحرای آفریقا به انگلستان مهاجرت کرده بودند و در ظاهر، با بومی‌های انگلیسی‌زبان بریتانیایی کاملا متفاوت بودند. همچنین در مقایسه با زن گامبیایی، لباس‌هایی که پوشیده بودند وابستگی فرهنگی آن‌ها را به دین و مذهب غیر یهودی-مسیحی نشان می‌داد. در حقیقت، آن‌ها را می‌توان نماینده قشر فقیر مهاجرانی در نظر گرفت که نه تنها برای شرکت در چنین کلاس‌هایی به کمک هزینه‌ برای پرداخت شهریه نیاز داشتند، بلکه از نظر ظاهری کاملا عجیب و غریب و نامعقول شناخته می‌شدند.

در اینجا دو فرضیه‌ی اساسی مطرح شده که باید به چالش کشیده شوند. اولی به روش‌هایی اشاره می‌کند که هویت ملی بر اساس قومیت شناخته می‌شود. همانطور که محقق فرهنگی «پاول گیلروی» در کتاب «There Ain’t No Black in the Union Jack» نوشته است، در بریتانیا «فرضیه‌ی تعلق و یکدستی ملیتی نه تنها تفاوت قومی و نژادی را محو می‌کند بلکه برای تاثیر به یک ابهام تکیه دارد».

فرضیه‌ی دوم به این موضوع اشاره می‌کند که قید و بندی انحصاری بین یک زبان و ملتی که به آن تعلق دارد، وجود دارد و این نکته‌ای است که قبلا راجع به آن صحبت شده است.

صحبت‌کردن با مشروعیت

این دو فرضیه به نوبه‌ی خود با یکدیگر ترکیب شدند و فرضیه‌ی سوم را هم تشکیل دادند: تنها کسانی که اعضای حقیقی یک ملت هستند و از بدو تولد و با نژاد انگلیسی در بریتانیا زاده شده‌اند، سخنرانان مشروع زبان آن ملت هستند.

با استناد به تعدادی از تحقیقات و مطالعات پژوهشی، «هالیدی» به این نکته اشاره می‌کند که مکتب «native-speakerism» نه تنها به زبان مربوط است، بلکه رابطه‌ی نزدیکی با قومیت و نژاد هم دارد. حتی اگر این ارتباط به ندرت نمایان و آشکار شود.

این مکتب شرایطی نابرابر را در دنیا به وجود می‌آورد. برای مثال بعید نیست که شغل آموزش زبان انگلیسی تنها به بومیان انگلیسی‌زبان تعلق بگیرد (گاهی این گروه به وضوح «جامعه‌ی سفید‌پوستان» نام می‌گیرند). حتی اگر از غیربومیان در این شغل استفاده شود، واضح که حقوق کمتری خواهند داشت. حتی اگر کیفیت کاری که ارائه‌ می‌دهند بسیار بالا باشد و متخصص آموزش زبان انگلیسی باشند.

این بی‌عدالتی در کل روی امور مهاجران تاثیر می‌گذارد. مطالعه‌ای در سال 2011 نشان داد که در کشورهای انگلیسی‌زبان، لهجه و تنوع در مکالمه‌ی انگلیسی توسط مهاجران آفریقایی، به عنوان «لهجه‌ای نامرغوب و گفتاری دست دوم» در نظر گرفته می‌شود. طبق این مطالعه، فیدبک‌های منفی دیگری هم راجع به این نوع مهاجران وجود دارد:‌

آن‌ها به این نتیجه رسیدند که وقتی مکالمه‌ی مهاجران آفریقایی را می‌شنوند، احساس می‌کنند که در برقراری ارتباط به زبان انگلیسی غیر حرفه‌ای، ضعیف یا حتی غیرقابل فهم هستند. آن‌ها به این نتیجه رسیدند که تنها مکالماتی که توسط بومیان انگلیسی‌زبان مطرح می‌شود، به عنوان مکالمه‌ای آموزشی و حرفه‌ای در نظر گرفته خواهد شد.

مکتب «Native-speakerism» نگاه مستعمرانه‌ی دیگری هم به دنیا دارد. طرفداران این مکتب می‌پندارند که از لحاظ فرهنگی هم بومی‌های انگلیسی‌زبان، در اولویت قرار می‌گیرند. این ذهنیت حتی روی دیدگاه غیربومیان هم تاثیر گذاشته است و آن‌ها اعتماد به نفس کافی ندارند. درست طبق گفته‌ی زن گامبیایی در گزارش Channel 4 news که اقرار می‌کرد: «من اعتماد به نفس ندارم که بتوانم به زبان انگلیسی صحبت کنم» ( I don’t have confidence for myself to speak English). این جمله را دقیقا می‌توان نمودی از تاثیرات بارز فیدبک‌های منفی مکتب «Native-Speakerism» در نظر گرفت.

بر اساس این گزارش، خیلی مهم است که اگر قصد مهاجرت به کشوری مثل انگلستان را داریم، به زبان انگلیسی صرفا به شکل یک «زبان» نگاه نکنیم و مهارت خود را بیش از پیش افزایش دهیم. یعنی باید علاوه بر برقراری ارتباط به این زبان، با لهجه، تلفظ، فرهنگ، رفتار و آداب و رسوم انگلیسی‌زبان‌ها هم آشنا شویم تا هیچ‌وقت مشکلی برایمان پیش نیاید. امیدوارم با توجه به این گزارش، یادگیری زبان انگلیسی را کمی جدی‌تر بگیرید.