شمارش اعداد به زبان ترکی استانبولی

ترکی مدرن، که با الفبای لاتین نوشته می‌شود، از اعداد عربی استفاده می‌کند و برای ما هم بسیار آشناست، بنابراین تنها کاری که برای شمارش اعداد به زبان ترکی استانبولی باید انجام بدهید این است که از جدول زیر نام و تلفظ اعداد در این زبان را یاد بگیرید. زبان ترکی استانبولی برای هر عددی، اسم مخصوص خودش را دارد، به جز صفر ( sıfır) که از زبان عربی وارد زبان ترکی استانبولی شده است. جدول زیر اسامی و اعداد از صفر تا 10 را به همراه معادل عربی، عثمانی و فارسی به شما آموزش می‌دهد. تصمیم گرفتم در این مقاله شکل عثمانی این اعداد را هم به شما آموزش بدهم چون فکر کردم یادگیری اعداد با این روش ساده‌تر خواهد بود. بعد از الفبای عثمانی و قبل از الفبای لاتین، در سال 1928، الفبای آتاتورک در ترکیه مورد استفاده قرار گرفت که خیلی زود منسوخ شد و یادگیری اعداد با الفبای عثمانی خیلی راحت‌تر از یادگیری با الفبای آتاتورک است و پیش از الفبای آتاتورک هم زبان ترکی استانبولی که با الفبای عربی نوشته می‌شد، برای اعداد از رسم‌الخط عربی شرقی استفاده می‌کرده است.

«عدد» یا «رقم» در زبان ترکی استانبولی rakam (جمع آن rakamlar) ترجمه می‌شود و از واژه عربی ruqm گرفته شده است و همچنین کلمه sayı (جمع آن sayılar) یا موردی که کمتر استفاده می‌شود adet هم از کلمه ʿadad گرفته شده است و تمام این واژه‌ها برای اعداد به کار می‌روند.

قوانین اعداد در زبان ترکی استانبولی

پیش از شروع یادگیری اعداد حسابی و ترتیبی در زبان ترکی استانبولی باید درباره قوانین اعداد در زبان ترکی مطالبی را به شما بگوییم که شاید برایتان جالب و در عین حال مفید باشد. در این قسمت درباره قوانین نگارشی اعداد ده‌تایی، اعداد ترکیبی، اعداد صدتایی و هزارتایی و فراتر صحبت می‌کنیم.

• ارقام از صفر تا نه اعداد مشخصی هستند، که به ترتیب sıfır (0)، bir (1)، iki (2)، üç (3)، dört (4)، beş (5)، altı (6)، yedi (7)، sekiz (8) و dokuz (9) هستند.
• اعداد ده‌تایی از 10 تا 50 اسامی مشخصی دارند، این اسامی بر اساس ریشه عدد مضرب از 60 تا 90 نام‌گذاری شده است. این اعداد به ترتیب on[10]، yirmi[20]، otuz [30]، kırk [40]، elli [50]، altmış [60]، yetmiş [70]، seksen [80] و doksan [90] هستند.
• اعداد تا 99 با املای بالاتر از ده نوشته می‌شوند، یعنی اعدادی مثل 32 به شکل otuz iki و 71 به شکل yetmiş bir نوشته می‌شوند.
• عدد صد به شکل yüz و یک هزار به شکل bin نوشته می‌شود. صدها و هزارها با رقم مضرب نوشته می‌شوند و بعد از آن‌ها صد و هزار قرار می‌گیرد. یعنی در عددی مثل 500، ابتدا 5 و بعد 100 خوانده می‌شود. همینطور در عددی مثل 5000، ابتدا 5 و بعد 1000 خوانده می‌شود. عدد 500 در زبان ترکی استانبولی beş yüz و 5000 همان beş bin است.
• ده‌ها هزار هم از همین قاعده پیروی می‌کند. با این تفاوت که عدد ده و واحد اصلی با فاصله از هم جدا نمی‌شوند: برای مثال به دو عدد on altı[16] و onaltı bin [16,000] دقت کنید.
• زبان ترکی استانبولی از سیستم شمارش «کوچک مقیاس» برای اعداد بزرگ استفاده می‌کند. به طوری که هر عددی بزرگ‌تر از یک میلیون در واقع 1000برابر بزرگ‌تر از واحد قبلی است. به این ترتیب، عددی مثل یک میلیارد (bir milyar) همان 10⁹ است و یک تیلیارد (bir trilyon) همان 10¹² است.

اعداد صفر تا 10 را در جدول زیر ببینید و یاد بگیرید تا به سراغ اعداد بزرگ‌تر و پیچیده‌تر برویم.

اعداد 4 و 6 در سیستم عربی شرقی به دو شکل مختلف نوشته می‌شوند؛ یکی از آن‌ها در متون عربی (4 و 6) و دیگری (4 و 6) در متون فارسی کاربرد دارند. ترکی عثمانی اصولا از شکل عربی این اعداد استفاده می‌کند، اما ممکن است در بعضی متون و موارد خاص از نسخه فارسی آن هم استفاده شود.

اعداد 11 تا 1000

بعد از اینکه شمارش اعداد از صفر تا 10 را یاد گرفتید و اسامی و شکل نوشتاری آن‌ها را در زبان‌های ترکی استانبولی مدرن، ترکی عثمانی، عربی شرقی، عربی غربی و فارسی مشاهده کردید، حالا وقت آن رسیده اعداد بزرگ‌تر را یاد بگیرید.

زبان ترکی یکی از زبان‌های پرکاربرد در خاورمیانه و کشور ترکیه راه مواصلاتی بین آسیا و اروپاست و هرساله عده زیادی از فارسی‌زبانان و توریست‌ها از کشورهای دیگر به این کشور می‌آیند. به همین دلیل یادگیری زبان ترکی استانبولی یکی از مهم‌ترین اهدافی است که ممکن است بخواهید آن را در برنامه روزانه‌تان قرار بدهید. از آنجایی که ترکیه مهد فرهنگ است و عده زیادی از این کشور بازدید می‌کنند، خرید و فروش و تجارت یکی از صنایع مهم این کشور است. بنابراین آگاهی از قیمت‌ها و مهم‌تر از آن «اعداد» یک «باید» است و باید دانشتان را درباره اعداد ترکی و اسامی آن‌ها بالا ببرید. در زبان ترکی استانبولی همانطور که در بالا گفتیم، از الفبای لاتین استفاده می‌شود، اما وقتی به اعداد بالاتر از 10 می‌رسیم، زبان ترکی سیستم منطقی جالبی دارد تا بتواند این اعداد را مدیریت کند. در حالی که زبان‌های زیادی، از جمله عربی و فارسی (و انگلیسی) برای اعداد 11 تا 19 یا اعداد مضرب 100 شکل متفاوتی دارند، زبان ترکی از این قاعده مستثناست. شمارش اعداد به زبان ترکی، بی‌نهایت ساده است. ابتدا با هم اعداد 10تایی تا 100 را می‌شماریم:

• 10 (ten): on
• 20 (twenty): yirmi
• 30 (thirty): otuz
• 40 (forty): kırk
• 50 (fifty): elli
• 60 (sixty): altmış
• 70 (seventy): yetmiş
• 80 (eighty): seksen
• 90 (ninety): doksan
• 100 (one hundred): yüz
• 1000 (one thousand): bin

در فهرست بالا من تقلب کردم و از عدد 100 مستقیم به عدد 1000 رفتم. به این دلیل که در زبان ترکی استانبولی، بر خلاف عربی و فارسی، حتی برای عدد 100 هم هیچ شکل مشخصی وجود ندارد. درست مثل زبان انگلیسی که به چهارصد می‌گوییم “four hundred”، در زبان ترکی هم به این عدد چه به صورت لغوی چه نوشتاری می‌گوییم dört yüz و به هفتصد (“seven hundred”) می‌گوییم  yedi yüz. همچنین اعدادی مثل 15 (“fifteen”) به راحتی به صورت «ده پنج» یا on beş خوانده می‌شوند یا مثلا عددی مثل 68 (“sixty-eight”) در زبان ترکی استانبولی altmış sekiz است. اعداد بزرگ‌تری مثل 129 (“one hundred twenty-nine”) به صورت yüz yirmi dokuz بیان می‌شود. به همین راحتی! اگر اعداد 1 تا 10 را یاد بگیرید و بعد اسامی اعداد از 10 تا 100 را حفظ کنید، به راحتی می‌توانید تمامی اعداد را مثل زبان فارسی بخوانید. فقط کافی است اسم این اعداد را یاد بگیرید و بهتر است بگوییم آن‌ها را حفظ کنید. خدایا! چقدر راحت است! البته ممکن است اعداد وقتی به میلیون می‌رسند کمی سخت شوند!

شوخی کردم! عدد میلیون در زبان ترکی استانبولی همان milyon است. عاشق یادگیری زبان ترکی استانبولی نشدید؟

بیشتر  بخوانید: ساعت چنده به زبان ترکی استانبولی (?Saat kaç)

اعداد ترتیبی در زبان ترکی استانبولی

حالا که اعداد حسابی را یاد گرفتید، نوبت اعداد ترتیبی است. اعداد ترتیبی با ترتیب اشیا یا هر چیزی با نظم مشخص سر و کار دارد. در زبان انگلیسی “first, second, third, fourth,…” و در زبان فارسی «اول، دوم، سوم، چهارم،…» و غیره هستند. در زبان ترکی استانبولی هم دقیقا همین است. در زبان فارسی بعد از اولین کلمه (اول)، به انتهای اعداد یک «م» اضافه می‌شود. در زبان ترکی استانبولی اعداد حسابی نوشته می‌شوند و به انتهای آن‌ها پسوند “-IncI” اضافه می‌شود که ممکن است برای رعایت قانون «هماهنگی واکه‌ای» املای آن تغییر کند. در نوشتن کلمه «اول» یا “first”، بی‌نظمی دیده می‌شود. در ادامه، اعداد ترتیبی از «اول» تا «دهم» نوشته شده‌اند:

First = birinci or ilk

Second = ikinci

Third = üçüncü

Fourth = dördüncü

Fifth = beşinci

Sixth = altıncı

Seventh = yedinci

Eighth = sekizinci

Ninth = dokuzuncu

Tenth = onuncu

اعداد کسری در زبان ترکی استانبولی

در زبان ترکی استانبولی روشی که برای بیان اعداد کسری استفاده می‌شود بیان آن با عبارت «الف تقسیم بر ب» است. عبارت «تقسیم بر» در زبان ترکی “bölü” است. بنابراین خواندن اعداد کسری در زبان ترکی راحت خواهد بود. به مثال‌های زیر دقت کنید:

4/5 = four divided by five = dört bölü beş

2/7 = iki bölü yedi

13/97 = on üç bölü doksan yedi

بسیار خوب، این هم از مقاله اعداد به زبان ترکی استانبولی. راحت بود، نه؟ برای ارتباط برقرار کردن به هر زبانی، باید تمام زیر و بم آن و تمام مباحث مربوط به آن زبان را یاد بگیرید. اعداد و حساب هم از جمله مواردی هستند که در هر زبانی مهم و ضروری هستند. برای یک خرید درست و حسابی در ترکیه باید اعداد و ارقام را بلد باشید و از آن‌ها برای ارتباط برقرار کردن با ترک‌زبان‌ها استفاده کنید.

درباره اعداد و شمارش آن در زبان ترکی استانبولی، چه نکته دیگری مانده است که ما آن را مطرح نکرده باشیم و شما بخواهید با ما به بگویید؟ در قسمت نظرات با ما همراه باشید.

بیشتر بخوانید: هشت نکته ضروری درباره الفبای زبان ترکی استانبولی که باید بدانید

حتما بخوانید: یادگیری زبان ترکی استانبولی آنقدرها که فکر می‌کنید سخت نیست