ضرب‌المثل های ترکی استانبولی

فرهنگ و زبان ترکیه بسیار غنی و یکی از شیرین­ترین و جذاب­ترین زبان­های خارجی برای یادگیری است. فارسی­زبان­ها چالش بزرگی برای یادگیری این زبان ندارند؛ چون بسیاری از کلمات ترکی استانبولی در زبان فارسی هم وجود دارد و با تلاش و پشتکار می­توانید این زبان را یاد بگیرید.

یکی از مهم­ترین موارد در یادگیری هر زبان جدیدی این است که بتوانید مثل بومیان آن زبان صحبت کنید و یکی از بهترین راه­ها برای رسیدن به این هدف، یاد گرفتن اصطلاحات، عبارات و کلمات روزمره و عامیانه بومیان است. فرهنگ غنی ترکی استانبولی کلمات و عبارات زیادی دارد که ریشه در تاریخ و گذشته این کشور دارد. یکی از بهترین و دوست­داشتنی­ترین مباحث در هر زبانی، ضرب­المثل­ها و باورهای مردم آن مرز و بوم است.

ضرب المثل های پرکاربرد در آموزش زبان ترکی استانبولی

در این مقاله با هم ضرب المثل­های رایج و پرکاربرد در آموزش  زبان ترکی استانبولی را بررسی می­کنیم که یاد گرفتن و استفاده از آن­ها در مکالمات روزمره می­تواند شما را به ترک­زبان­ها نزدیک­تر کند و از شما یک بومی بسازد.

پس با هم شروع می­کنیم

Bir fincan kahvenin kırk yıl hatırı vardır.

یک فنجان قهوه ترک، چهل سال ارزش دارد.

قهوه قسمت مهمی از فرهنگ ترکی است. به همین دلیل ضرب­المثلی که درباره قهوه باشد، عضو جدانشدنی زندگی روزمره ترک­هاست.

ترجمه تحت­اللفظی این ضرب­المثل این است: «یک فنجان قهوه ترک، چهل سال ارزش دارد.»

این ضرب­المثل به اهمیت مهربانی و عشقی اشاره دارد که حتی در یک فنجان قهوه ترک هم وجود دارد. ترک­ها قهوه را با عشق درست می­کنند و در هر فنجان قهوه سال­ها عشق و تاریخ نهفته است. فنجان­های قهوه ترک کوچک هستند و شاید خیلی زود تمام شوند، اما همان میزان قهوه هم باید در خاطر ما بماند و تحسین شود.

Damlaya damlaya göl olur.

قطره قطره جمع گردد، وانگهی دریا شود.

در زبان انگلیسی هم دو معادل برای این ضرب­المثل داریم:

Look after the pennies and the pounds will look after themselves.

A penny saved is a penny earned.

پند و حکمتی که در این ضرب­المثل وجود دارد به ما می­گوید حتی شده مقداری بسیار کم، پولی را پس­انداز کنید، در نهایت مبلغ قابل توجهی می­­شود که می­توانید از آن استفاده کنید.

این ضرب­المثل به اهمیت پس­انداز کردن اشاره می­کند.

Denize düşen yılana sarılır.

شخص مغروق به هر خس و خاشاکی چنگ می­اندازد.

ترجمه تحت­اللفظی آن  “One that falls into the sea hugs a snake”است.

همتای این ضرب­المثل در زبان انگلیسی “A drowning man will clutch at a straw” است.

وقتی کسی در موقعیت بسیار بدی است و در ناامیدی کامل به سر می­برد و شانس زنده ماندن یا رهایی او خیلی کم است، به هر کاری دست می­زند و برای او مهم نیست کارهایی که انجام می­دهد چقدر احمقانه یا غیرمنطقی است!

زمان­های سخت، اقدامات جدی می­خواهد!

Gülü seven dikenine katlanır.

گل بی عیب خداست.

معادل انگلیسی این ضرب­المثل “.There is no rose without a thorn” است.

ضرب­المثل بالا به این واقعیت اشاره دارد که برای بهره بردن از خوشی­های زندگی یا زیبایی­های یک فرد، زشتی­ها و بدی­ها را هم تحمل کنید.

هیچ چیز خوبی آسان به دست نمی‌آید، نه؟

ترجمه تحت­الفظی این ضرب­المثل هم این است که هیچ گل سرخی بدون خار نیست و یعنی هیچ چیزی کاملا بی­عیب و نقص نیست و اگر زیبایی و خوبی دارد، بدی­هایی هم دارد که باید با آن­ها کنار آمد. تنها بی­عیب و نقص جهان، خداست.

Meyve veren ağaç taşlanır.

همتای انگلیسی این ضرب­المثل ​”.The fruitful tree is stoned” است.

این ضرب­المثل به این نکته اشاره دارد که یک فرد موفق با دستاوردها و توانایی­های زیاد، معمولا به خاطر حسادت دیگران مورد انتقاد قرار می­گیرد.

در این ضرب­المثل، میوه­ها اشاره به دستاوردها و موفقیت­ها دارند، در حالی که سنگ­ها کنایه از حملات و حسادت­های حسودان است.

به عبارت ساده­تر، وقتی درختی پر از میوه باشد، به آن سنگ می­زنند تا میو­ه­ها کنده شوند و بیافتند.

Yalancının mumu yatsıya kadar yanar

ماه پشت ابر نمی­ماند.

معادل این ضرب­المثل در زبان انگلیسی “.The candle of a liar last until night prayer” است.

این ضرب­المثل مشهور توضیح می­دهد که هیچ دروغی تا ابد مخفی نمی­ماند و بالاخره یک روز فاش می­شود.

پیام این ضرب­المثل این است که «دروغ نگویید، چون عمر دروغ کوتاه است!»

Gülme komşuna, gelir başına.

هر چیزی را که منع کنید، سر خودتان هم می‌آید.

همتای این ضرب­المثل در زبان انگلیسی “. Don’t laugh at your neighbor; the same   misfortune may happen to you too” است.

در این ضرب­المثل، همسایه استعاره از افرادی است که ما شاهد زندگی سخت یا شرایط دشوار و بد آن­ها هستیم.

گاهی با دیدن شرایط و موقعیت آن­ها قضاوتشان می­کنیم و هیچگونه حس همدردی با آن­ها نداریم.

تحت هیچ شرایطی نباید کسی را به خاطر شرایط بد یا موقعیتی که در آن قرار دارد تحقیر یا نقد کنیم؛ چرا که ممکن است روزی خودمان در این شرایط قرار بگیریم.

همیشه قبل از اینکه کسی را قضاوت کنیم، خودمان را جای او بگذاریم.

Ayağını yorganına göre uzat.

پایت را از گلیمت درازتر نکن.

ترجمه تحت­الفظی این ضرب­المثل  “Stretch your feet according to your duvet”است.

ضرب­المثل انگلیسی عبارت بالا  “.Cut your coat according to your cloth”است و به این نکته اشاره دارد که باید به اندازه­ای که در توانمان هست خرج کنیم و برای انجام هر کاری محدودیت­های خودمان را در نظر بگیریم تا با مشکلات مالی مواجه نشویم.

Dost acı söyler.

بی­رحم باش تا مهربان باشی.

معادل فارسی این ضرب­المثل در زبان فارسی «جنگ اول به از صلح آخر» است.

ترجمه تحت­الفظی این ضرب­المثل این است که «یک دوست به تو حقایق تلخی را می‌گوید.»

نزدیک­ترین معادل این عبارت در زبان انگلیسی  “.Be cruel to be kind”است.

اگر می­خواهید برای کسی دوست خوبی باشید، باید حقیقت را به او بگویید، حتی اگر شنیدن این حقایق او را آزرده کند.

اما بیان حقایق و توضیح دادن شرایط به کسی به نفع او است، چون بهتر می­تواند فکر کند و تصمیمی که می­گیرد عاقلانه و منطقی است.

Anasına bak, kızını al.

ترجمه تحت­الفظی و معنی اصلی این ضرب­المثل تقریبا یکی است و هر دو به این معنی است که «رفتار دختر شبیه مادرش است!»

معادل انگلیسی این عبارت “.Like mother like daughter” است.

هر دختری می­خواهد شبیه مادرش باشد و بعضی رفتارها و حرکاتش را از او به ارث می­برد یا در گذر زمان شبیه او می­شود. این ضرب­المثل به این مسئله اشاره دارد که برای ازدواج کردن بهتر است ابتدا به رفتارهای مادر دختر نگاه کنید و این شباهت­ها را در نظر بگیرید.

ضرب­المثل فارسی آن هم «مادر رو ببین، دختر رو بگیر» است.

Havlayan kopek isirmaz.

سنگ بزرگ نشانه نزدن است.

معادل انگلیسی این ضرب­ المثل . The dog that barks does not biteاست.

ضرب­المثل بالا به کسی اشاره دارد که زیاد حرف می­زند و تهدید می­کند اما کاری نمی­کند. در واقع فقط حرف می­زند و کاری از او ساخته نیست و تهدیدهایش را عملی نمی­کند.

Askin gozu karadir.

عشق کور است.

ترجمه تحت­الفظی این ضرب­المثل Love is daring است و به این معنی که یک عاشق برای کسی که دوستش دارد حاضر است هر کاری بکند و از هیچ کاری هراسی ندارد. در اکثر مواقع هم اشتباهات و بدی­های طرف مقابل را نمی­بیند و در فارسی هم می­گوییم آدم عاشق کور است.

Bir elin nesi var, iki elin sesi var.

یک دست صدا ندارد.

معنی ضرب­المثل بالا در زبان فارسی و انگلیسی تقریبا یکی است و به این معنی که کاری که باید به صورت گروهی انجام شود، یک نفر کاری از پیش نمی­برد و یک نفر نمی­تواند کار مهم و بزرگی را به تنهایی به انجام برساند.

در زبان انگلیسی هم ضرب­المثل It takes two to tango. بسیار مشهور است و به همین معنی است. برای رقص تانگو که یک رقص دونفره است، یک نفر کافی نیست.

Yenilen pehlivan gurese doymaz.

هفت بار زمین خوردی، هشت بار بلند شو!

این ضرب­المثل در زبان انگلیسی A defeated wrestler never tires of wrestling again. است و در واقع پند و نصیحت آن این است که هیچوقت تسلیم نشوید و برای موفقیت تلاش کنید و اگر بارها شکست خوردید، ناامید نشوید و باز هم تلاش کنید.

Gozden irak, gonulden de irak olur.

از دل برود هر آنکه از دیده برفت.

معادل انگلیسی این ضرب­المثل  If one is far away, one also gets far from the heart. است. یکی از ضرب­المثل­های قدیمی است و به این نکته اشاره دارد که اگر کسی برای مدتی طولانی از شما دور باشد، علاقه و محبتشان نسبت به شما به مرور زمان از بین می­رود.

Ne ekersen, onu bicersin.

از هر دست بدی، از همان دست می­گیری

در زبان انگلیسی You harvest what you sow معادل ضرب­المثل بالاست و به این معنی که هر چیزی که بکارید همان را درو خواهید کرد. در واقع هر کاری که انجام بدهید، نتیجه­اش را می­بینید. همچنین به این مسئله اشاره دارد کارها و رفتارهای فرد در گذشته، می­تواند در حال و آینده­اش تاثیر بگذارد.

یادگیری ضرب­المثل­ها یکی از بهترین راه­های شناخت ارزش­ها و عقاید مردم ترکیه است.

پند و نصیحت­ هایی که در ضرب ­المثل ­ها نهفته است، ریشه در فرهنگ این کشور دارند و بسیاری از مواقع می­توانند در زندگی به ما کمک­ های فراوانی کنند.

بیشتر بخوانید : قید‌ها در زبان ترکی استانبولی

بیشتر  بخوانید : کاربردهای وجه ماضی (Aorist) در ترکی استانبولی